ضرورت گذار از نظام سرمایه داری حاکم در ایران را گزارش بانک مرکزی درباره ی بودجه خانوار ها در سال ۱۳۹۶ به مثابه ی ضرورتی انکار ناپذیر به نمایش می گذارد. ادامه وضع حاکم همراه است با نابودی دورنمای انسان دوستانه هستی اجتماعی در ایران. همان طور که ارقام و آمار انتشار یافته نشان می دهد، زحمتکشان در ایران با تقلیل مقدار مصرف مواد خوراکی مجبورند تشدید فقر را مهار کنند. «سرمایه داری می کشد» (پاپ فرانسیسکو) که به شناخت حتی در کلیسای کاتولیک نیز تبدیل شده است، مذهب ارتجاعی و دیکتاتوری ولی فقیه را سرد می گذارد و چهره ضد انسانی نظام تحمیل شده توسط دیکتاتوری را عریان تر می سازد
چند سالی است دولت برای دفاع از عملکرد خود، برطرفشدن کسری بودجه خانوار را مثال میزند و به پشتوانه همترازی دخل و خرج خانوارها از افزایش کیفیت زندگی سخن میگوید. آیا این ادعای دولت مبنی بر افزایش کیفیت زندگی واقعی است؟ جزئیات گزارش بودجه خانوار در سال 96 که بهتازگی از سوی بانک مرکزی منتشر شده، نشان میدهد خانوارهای شهری برای تابآوری در برابر افزایش هزینه برخی اقلام ضروری، از هزینه در برخی اقلام دیگر صرفنظر کردهاند و مقدار سرانه مصرفی خود در خوراکیهای اساسی را کاهش دادهاند. گویا خانوارهای شهری هم نوعی سیاست انقباضی را در پیش گرفتهاند تا بتوانند دخل و خرج خود را هماهنگ کنند. روند مصرف سرانه اقلام خوراکیهای اساسی مانند برنج، گوشت و شیر در سالهای اخیر بهشدت کاهش یافته و سهم هزینههایی مانند امور فرهنگی، بهداشت و درمان و تحصیل در سبد مصرفی خانوار کوچک شده و در مقابل هزینههای مسکن که در سال 90 حدود 32 درصد مجموع هزینههای هر خانوار را به خود اختصاص میداد، سال 96 هر خانواده مجبور بوده 36 درصد از مجموع هزینههای خود را صرف تأمین مسکن کند. نکته مهم دیگر جزئیات اطلاعات منتشرشده از سوی بانک مرکزی بدترشدن وضعیت بیکاری و وسیعترشدن آن در سال 96 است؛ درصد خانوارهایی که هیچ عضو شاغلی ندارند با شش درصد افزایش در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۰ به ۲۸ درصد رسید، به تعبیر دیگر از ۲۴ میلیون خانوار ایرانی، حدود ششمیلیونو ۷۲۰ هزار خانوار هیچ عضو شاغلی نداشتهاند و بهطور کامل بیکار بودهاند.
به گزارش «شرق»، بانک مرکزی خلاصهای از نتایج بررسی بودجه خانوار در مناطق شهری ایران برای سال گذشته را منتشر کرد. این گزارش «دخل و خرج» خانوار نمونه را برای سال ۱۳۹۶ به تصویر میکشد. به عبارتی دیگر از یک طرف سطح درآمد متوسط خانوار نمونه و ترکیب منابع درآمدی را روایت میکند و از طرف دیگر سطح هزینهها و ترکیب سبد هزینهای خانوار نمونه را بهشکل کمی ترسیم میکند. یکی از متغیرهای مهم در این گزارش، ترکیب سبد مصرفی خانوار است. در یک دستهبندی سبد مخارج خانوار نمونه را میتوان به ۱۲ مورد مهم از جمله «خوراکیها و آشامیدنیها»، «پوشاک و کفش»، «مسکن، آب، برق و سایر سوختها»، «حمل و نقل» و «تفریح و امور فرهنگی» تقسیم کرد. براساس گزارش بانک مرکزی در سال گذشته دو گروه «مسکن، آب، برق و سایر سوختها» و «خوراکیها و آشامیدنیها» در مجموع حدود ۶۰ درصد از مخارج خانوار نمونه را تشکیل دادهاند. بهطوریکه ابتدا «مسکن، آب، برق و سایر سوختها» با ثبت سهم 36.4 درصد و بعد از آن «خوراکیها و آشامیدنیها» با ثبت 24.2 درصد بیشترین سهم را از مخارج خانوار داشتهاند. این اعداد و ارقام بهخوبی نشان میدهد پایینبودن سطح درآمد خانوادهها در کنار سیر گرانیها باعث شده هزینههای هر خانواده متوسط عمدتا صرف هزینههای بسیار ضروری شود و البته با افت کیفیت هم در بخش مسکن و هم در ترکیب مصرف خوراکیها. از رجوع به اینکه افراد و خانوارها با چه تعداد اتاق زندگی میکنند، میتوان فهمید ویژگیهای مسکنی که این افزایش قیمت را تحمیل کرده و سبد مصرفی خانوار را تحت تأثیر قرار داده، چگونه است. تقریبا 50 درصد از خانوارها در سه اتاق زندگی میکنند. این سه اتاق را برخی یک اتاق، هال و پذیرایی و برخی یک اتاق، هال و پذیرایی و آشپزخانه در نظر میگیرند؛ یعنی این تعداد اتاق، بهمعنای تعداد اتاق خوابها نیست و متراژ خانه سه اتاقه چیزی کمتر از 60 متر است که این نشان میدهد واحد سطح برای هر فرد در خانواده هم بهشدت کاهش یافته و مسکن کوچکتر با قیمت بالاتر در سبد مصرفی افراد آمده است.در این میان، با بررسی سبد هزینهای خانوار میتوان دریافت هزینه مسکن افزایش پیدا کرده اما سهم هزینههای خورد و خوراک تقریبا ثابت مانده، بهدلیل اینکه در دهکهای پایین درآمدی، خورد و خوراک، حداقلی است؛ بنابراین عملا امکان کاستن از هزینههای خورد و خوراک وجود ندارد، اما نکته درخور توجه این است با اینکه از سهم هزینههای خوراکی در سبد مصرفی خانوار کاسته نشده، اما سرانه مصرف اقلام خوراکی حیاتی بهشدت کاهش پیدا کرده است. تأمین هزینههای خوراکی در سال گذشته، 23 درصد از مجموع هزینههای هر خانواده (بهطور متوسط) را به خود اختصاص داده که اگر سلسله آمارها را بررسی کنیم، در دهه 90 تقریبا با یک واحد درصد کاهش یا افزایش ثابت مانده است، اما مقایسه سرانه مصرف کالاهای خوراکی از ابتدای دهه 90 تا پایان سال 96 نشان میدهد هر خانوار بهطور متوسط برای از پس هزینهها برآمدن، از میزان مصرف خوراکی کاسته است. درحالیکه در سال 90 هر خانواده بهطور متوسط حدود 146 کیلوگرم برنج مصرف کرده، این رقم در سال 96 به 106 کیلوگرم رسیده است. سرانه مصرفی شیر نیز بهشدت کاهش پیدا کرده و از 166 کیلوگرم در سال 90 به 126 کیلوگرم در سال 96 رسیده است، یعنی هر خانواده بهطور متوسط سال گذشته در مقایسه با سال 90 حدود 40 کیلوگرم از مصرف شیر سالانه خود کم کرده است. میزان مصرف سرانه گوشت قرمز خانوارها نیز به نسبت سال 90 حدود 10 کیلوگرم کاهش داشته و میزان مصرف سرانه نان نیز از 356 کیلوگرم به 298 کیلوگرم رسیده است. تمامی این اعداد و ارقام کاهشی نشاندهنده از تضعیف امنیت غذایی خانوارها در دهه 90 است.همچنین ترکیب هزینهکرد خانوارهای شهری در سال 96 نشان میدهد برخی هزینههای ثانویه برای پوششدادن افزایش هزینه اقلام اولیه حذف شدهاند که در این میان هزینه امور فرهنگی و تفریحی بسیار تأملبرانگیز است. هزینههای فرهنگی در دهه 90 روند کاهشی را ادامه داده و در سال گذشته سهم 1.9 درصدی در هزینه خانوارهای شهری داشته است.
آنچه از میان آمار و ارقام گزارش بانک مرکزی که البته فقط درباره خانوارهای شهری است و اگر جامعه روستایی را نیز اندازهگیری میکرد، با آمار بالاتری نیز روبهرو بودیم، میتوان دید، افزایش نابرابری، شکاف بیشتر طبقاتی و نزدیکشدن خانوادههای بیشتری به خط فقر است
***
اخبار روز: www.akhbar-rooz.com
آدينه ٣ اسفند ۱٣۹۷ – ۲۲ فوريه ۲۰۱۹
مطابق گزارش مرکز آمار ایران بهمن گذشته بیشترین میزان گرانی ماهانه را در سه سال اخیر داشته و شاخص کل قیمت کالاها و خدمات مصرفی در این ماه نسبت به بهمن ماه گذشته بیش از ۴۰ درصد بالا رفته است.
مرکز آمار ایران در گزارش ماهانه خود درباره سطح قیمت کالاها و خدمات برای مصرفکنندگان میگوید شاخص کل قیمت نسبت به بهمن ماه سال گذشته ۴۲.۳ درصد بیشتر شده است.
بر این مبنا در ۱۲ ماهه منتهی به بهمن ۱۳۹۷، نرخ تورم ۲۳.۵ درصد بوده است.
در یک دهه اخیر تنها در سالهای ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ (پس از دور قبلی تحریمهای بینالمللی و بحران ارزی آن مقطع) ایران تورم سالانهای بیشتر از این مقدار داشته است.
بانک مرکزی ایران از آذر ماه امسال انتشار گزارشهای ماهانه تورم را متوقف کرده است.
حسن روحانی و دولتش کنترل قیمتها و تک نرخی کردن تورم را یکی از دستاوردهای خود میدانستند، اما بدون در نظر گرفتن رشد احتمالی قیمتها در اسفند، سال ۱۳۹۷ تورمی حدود ۲۴ درصدی خواهد داشت.
یکی از نکات قابل توجه این است که بنا به گزارشهای مرکز آمار، از پاییز سال جاری خورشیدی تورم روستایی از تورم شهری بیشتر شده است.
بیشترین رشد قیمت برای دخانیات و در روستاها رخ داده، به ترتیبی که شاخص قیمت دخانیات در روستاها در بهمن امسال نسبت به سال قبل ۱۵۱ درصد بالا رفته، که به معنی بیش از دو برابر شدن قیمت سیگار و دیگر دخانیات در روستاها است.
پس از دخانیات، بیشترین افزایش قیمت در گروه خوراکیها و آشامیدنیها رخ داده و شاخص کشوری این گروه از کالاها نسبت به بهمن سال قبل ۶۲ درصد رشد کرده است.
در میان محصولات خوراکی طبقهبندیشده، گوشت (اعم از قرمز یا سفید) بیشتر از دیگر خوراکیها و آشامیدنیها گران شده و شاخص قیمت آن ۹۲ درصد بالا رفته، که یعنی بهای انواع گوشت به طور متوسط کمی کمتر از دو برابر بهمن ماه سال قبل است.
نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به بهمن ماه ٩٧ به ۲۳.۵ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (٢٠.۶ درصد) ٢.٩ واحد درصد افزایش نشان میدهد.
به نقل از مرکز آمار، نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به بهمن ماه ١٣٩٧ به ٢٣,۵ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (٢٠.۶ درصد) ٢.٩ واحد درصد افزایش نشان میدهد.
افزایش نرخ تورم خانوارهای کشور
در بهمن ماه ١٣٩٧ عدد شاخص کل (١٠٠=١٣٩۵) به ١۵٨,١ رسید که نسبت به ماه قبل ٢.٢ درصد افزایش نشان می دهد. در این ماه درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴٢,٣ درصد است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین ۴٢,٣ درصد بیشتر از بهمن ١٣٩۶ برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کردهاند که نسبت به این اطلاع در ماه قبل (٣٩,۶ درصد) ٢.٧ واحد درصد افزایش یافته است. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به بهمن ماه ١٣٩٧ به ٢٣.۵ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (٢٠.۶ درصد) ٢.٩ واحد درصد افزایش نشان میدهد.
شاخص قیمت در گروه عمده «خوراکی ها، آشامیدنیها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ۴,۵ درصد و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» ١.١ درصد افزایش نشان می دهد. درصد تغییرات قیمت در ماه جاری نسبت به بهمن ماه ١٣٩۶ برای این دو گروه به ترتیب ۶۴.٣ و ٣٣.۵ درصد است.
افزایش نرخ تورم خانوارهای شهری کشور
شاخص قیمت کل برای خانوارهای شهری کشور در بهمن ماه ١٣٩٧ به عدد ١۵٧,٣ رسید که نسبت به ماه قبل ٢.١ درصد افزایش نشان میدهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴١,۵ درصد است که نسبت به ماه قبل (٣٩,٠ درصد) ٢.۵ واحد درصد افزایش داشته است.
افزایش نرخ تورم خانوارهای روستایی کشور
شاخص قیمت کل برای خانوارهای روستایی کشور در بهمن ماه ١٣٩٧ به عدد ١۶٢,٩ رسید که نسبت به ماه قبل ٢.٨ درصد افزایش نشان میدهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴۶,٧ درصد است که نسبت به ماه قبل (۴٢,٧ درصد) ۴.٠ واحد درصد افزایش داشته است.
تغییرات قیمتها در ماه جاری
به گزارش باشگاه خبرنگاران: در ماه جاری برخی بخشهای زیر مجموعه شاخص کل با افزایش شدید قیمت همراه بودهاند. در گروه عمده «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «سبزیجات» (کاهو، انواع سبزی، گوجه فرنگی، پیاز و خیار) گروه «گوشت» (گوشت گوسفند، گاو، ماهی و گوشت مرغ) میباشد. در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات»، گروه «حمل و نقل» (انواع خودرو)، گروه «پوشاک و کفش» و گروه «هتل و رستوران» (انواع غذاهای سرو شده در رستوران)، بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشتهاند.
درصد تغییرات شاخص قیمت در دهکهای هزینهای کل کشور در ماه جاری
دامنه تغییرات نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به بهمن ماه ١٣٩٧ برای دهکهای مختلف هزینهای از ٢٢,۵ درصد برای دهک اول تا ٢۵.٣ درصد برای دهک دهم است.