گزارش اخیر تسنیم درباره واردات برنجهای مختلط، نمونهای آشکار از فساد سیستماتیک در اقتصاد ایران است. در این سازوکار، بورژوازی تجاری وابسته به نهادهای قدرت، با سوءاستفاده از تحریمها و بهرهگیری از رانتهای اطلاعاتی، به ثروتهای کلان دست مییابد. یکی از این روشها، ترکیب برنجهای مرغوب هندی با انواع نامرغوب و فروش آن با قیمت بالا است:
مؤسساتی مانند جهاد استقلال، که به ظاهر برای تنظیم بازار فعالیت میکنند، در واقع از طریق اختلاط و تقلب، سودهای کلان به دست میآورند.اظهارات مدیرعامل جهاد استقلال درباره ترکیب ۹۰ درصدی برنجهای وارداتی بخش خصوصی نشان میدهد که این فساد، گسترده و سیستماتیک است. : با ایجاد کمبود مصنوعی و دامن زدن به شایعاتی نظیر “برنج آلوده”، قیمتها افزایش مییابد و سود کلانی نصیب رانتخواران میشود.
افشای پرونده برنج تقلبی، یک نمونه از فساد ساختاری در اقتصاد سیاسی ایران است، جایی که اتحاد میان بورژوازی تجاری و بورژوازی نظامی-امنیتی، به سازوکاری برای کنترل بازار و ثروتاندوزی تبدیل شده است.
شرکتهای وابسته به سپاه، مانند زیرمجموعههای قرارگاه خاتمالانبیا، از طریق ایجاد شرکتهای پوششی، انحصار واردات را در دست دارند. در همین حال، مؤسسات نظامی مانند جهاد استقلال با گرفتن مجوزهای وارداتی، بازار را مدیریت میکنند. نفوذ نخبگان نظامی در نهادهای نظارتی مانند گمرک و سازمان استاندارد، امکان قاچاق و تخلف را تسهیل میکند.
در زمان افشای تخلفات، کمیتههای مشترک با حضور نمایندگان قوه قضائیه، وزارت اطلاعات و سپاه، پروندهها را مختومه میکنند. همزمان، ارز ترجیحی ۴۲ هزار تومانی دریافت شده و در بازار سیاه برنج با قیمت ۴۸ تا ۵۵ هزار تومان به فروش میرسد.
بخشهای خارجی سپاه، مانند لوجستیک نیروی قدس، مسیرهای عبور از تحریم را مدیریت کرده و از طریق شبکههای تجاری در عراق و افغانستان، به پولشویی میپردازند.