سودابه رخش
• در هفته‌های منتهی به سقوط دیکتاتوری سودان، دولت دریافت با مشکل بی‌سابقه‌ای روبه‌روست: تعداد زنانی که در خیابان‌ها خواستار تغییرند، بسیار بیشتر از مردان است، از‌همین‌رو امرای عالی‌رتبه رژیم پیام هولناکی به مأموران حاضر در میدان فرستادند: «دختران را از پا درآورید». اما در عمل این زنان بودند که نظامیان را از پا در آوردند و خیابان را تسخیر کردند …
اخبار روز: www.akhbar-rooz.com
يکشنبه ۲۹ ارديبهشت ۱٣۹٨ – ۱۹ می ۲۰۱۹
در هفته‌های منتهی به سقوط دیکتاتوری سودان، دولت دریافت با مشکل بی‌سابقه‌ای روبه‌روست: تعداد زنانی که در خیابان‌ها خواستار تغییرند، بسیار بیشتر از مردان است، از‌همین‌رو امرای عالی‌رتبه رژیم پیام هولناکی به مأموران حاضر در میدان فرستادند: «دختران را از پا درآورید، چراکه اگر دختران را از پا درآورید، مردان هم از پا درمی‌آیند».
بنا بر نوشته ی شرق، خبرگزاری سی‌ان‌ان در گزارشی مفصل به قلم چندین فعال سودانی به ماجراهایی پرداخته که پس از این دستور بر بسیاری از معترضان زن سودانی رفته است. آنطورکه چندین مقام سودانی به سی‌ان‌ان گفته‌اند، پس از این دستور تلاش‌هایی نظام‌مند برای هدف‌قراردادن زنانی شروع شد که در کانون بزرگ‌ترین تظاهرات‌های ضد دولتی دهه‌های گذشته حضور داشتند. به گفته فعالان سودانی، در ماه‌های اولیه قیام، سربازان دولت زنان حاضر در خط مقدم اعتراضات خارطوم، پایتخت سودان را بازداشت و آنها را به بازداشتگاه‌های مخفی منتقل می‌کردند. در این بازداشتگاه‌ها از زنان به‌صورت برهنه عکس می‌گرفتند و آنها را به خشونت جنسی تهدید می‌کردند.
هم‌زمان با سست‌شدن پایه‌های قدرت 30ساله عمر البشیر سربازان شروع کردند به عملی‌کردن تهدیدهایشان. در خیابان‌ها نیروهای امنیتی زنان را به قصد کشت می‌زدند. فعالان می‌گویند برخی زنان را هم به خودروهای امنیتی منتقل و همان‌جا به آنها تجاوز می‌کردند. به گفته یک مأمور اطلاعاتی، دستورهای رژیم واضح بود: «همه ما می‌دانستیم ازپادرآوردن زنان یعنی چه».
این تهاجم‌ها سرآغاز موجی از خشونت‌ها شد؛ شوهران بی‌شرمانه شروع کردند به طلاق‌دادن زنانشان و پدران در تلاش برای نگه‌داشتن دخترانشان در خانه به خشونت متوسل شدند؛ ولی زنان دوباره به خیابان‌ها برگشتند، گاز اشک‌آور به ارتشی‌ها پرتاب کردند، بالای سقف خودروها رفتند تا معترضان را ترغیب کنند و دکه‌های نوشیدنی و غذا علم کردند تا هرطورکه می‌توانند کمک‌حال هم باشند. براساس برخی برآوردها زنان 70 درصد معترضان سودانی را تشکیل می‌دادند و با اینکه به‌خاطر تعداد زیاد و تهورشان یکی از اهداف اصلی نیروهای امنیتی بودند، در هم نشکستند.
آخر ماه گذشته عمر البشیر با زور کنار رفت، ولی شورای انتقالی که به رهبری ارتش جایگزین او شد، از انتقال قدرت به غیرنظامیان سر باز می‌زند. معترضان هنوز از پا ننشسته‌اند و راه درازی مانده تا پایان مبارزه در راه دموکراسی، ولی زنانی که نقشی کلیدی در سرنگونی دیکتاتور ایفا کرده‌اند، هنوز هیچ نشده بهای سنگینی برای شجاعتشان پرداخته‌اند. آنطورکه سی‌ان‌ان گزارش داده، دولت سودان به درخواست‌های چندباره این خبرگزاری برای واکنش به این موضوع پاسخی نداده است.
موج اخیر تظاهرات‌های ضد دولتی در سودان اواخر سال گذشته میلادی و در اعتراض به افزایش هزینه‌های زندگی آغاز شد؛ ولی خیلی زود به درخواستی سراسری برای برکناری عمر البشیر تبدیل شد. در روزهای نخست تظاهرات در خارطوم، نیروهای امنیتی تلاش کردند با این تهدید فعالان زن را بترسانند که آبروی آنها را خواهند برد.
وفاق قریشی، یکی از معترضان سودانی، می‌گوید مأموران پلیس به آنها هشدار دادند که آبرویشان را می‌برند و در کل محل جار می‌زنند کسانی که شب را در ماشین‌های پلیس گذرانده‌اند و آنجا خوابشان برده «هرزه» شده‌اند. قریشی می‌گوید او در حضور سه‌ماهه‌اش در قیام چندین‌بار بازداشت شد که هرکدام از آنها متفاوت از دیگری بودند. به گفته این فعال، بازداشت‌ها می‌تواند شامل «حق‌السکوت‌گرفتن»، «برهنه‌کردن زنان و عکس‌برداری از آنان» و «تهدید به تجاوز» باشد. به گفته قریشی، در بازرسی‌های بدنی او را مجبور کردند برهنه روبه‌روی دوربین بایستد. این فعال 27ساله می‌افزاید: «وقتی لباس‌های من را درمی‌آوردند، از من عکس می‌گرفتند و می‌گفتند در این بازرسی هیچ اختیاری ندارم». قریشی اصلا نمی‌دانست این عکس‌ها از کجا سر درخواهند آورد، ولی او شنیده برخی را تهدید کرده‌اند که با این عکس‌ها آبرویشان را می‌برند. به باور او، این عکس‌ها حتی شاید اصلا در واقعیت وجود نداشته باشند، ولی نوعی حق‌السکوت هستند.
هرچه اعتراضات بالاتر می‌گرفت خشونت هم بیشتر می‌شد. قریشی می‌گوید یک روز در دانشگاه خارطوم که زمانی در آن درس خوانده بود و آن را مکانی امن می‌پنداشت، یک مأمور امنیتی به او حمله کرد و چنان با ته تفنگش به او ضربه زد که فک قریشی جابه‌جا شد و چشمانش پر از خون. ریفقا عبدالرحمن، یکی دیگر از معترضان، می‌گوید دوستانش مورد ضرب و شتم قرار گرفتند، موهایشان را تراشیدند، به آنها توهین کردند و جوری رفتار کردند که شایسته هیچ دختر سودانی نیست.
این هفته، با بازگشت خشونت‌ها در پایتخت سودان، نضال احمد، یکی از فعالان سودانی مشغول فیلم‌برداری از شلیک نیروهای امنیتی به معترضان بود که گروهی از سربازان به او حمله کردند. آنها با باتوم و چوب به جان او افتاده بودند تا دوربینش را بگیرند، همان دوربینی که حادثه را ثبت کرده بود: «همین که جان دوباره‌ای می‌گرفتم و بلند می‌شدم، به پهلویم می‌زدند و می‌گفتند بدو! این اتفاق برای همه زنان افتاد… زنان را می‌زدند و به آنها می‌گفتند بدوید. خیلی دردناک بود». صحنه آخر فیلمی که نضال احمد گرفته، این‌طور است که او روی زمین افتاده و سربازی می‌زندش و با کف دستش جلوی لنز دوربین را گرفته است.
در برخی موارد خشونت‌ها از این فراتر رفت. به گفته ناهد جبرالله، یکی از معترضان و بنیان‌گذار موسسه خیریه رفع خشونت علیه زنان و ازدواج کودکان، دست‌کم 15 زن گزارش داده‌اند که در اعتراضات به آنها تجاوز شده است. به گفته این فعال زنان، برخی از تجاوزها در حضور بیش از یک نفر انجام شده است. با توجه به سابقه بد آزار و اذیت جنسی در سودان، تعداد این تجاوزها احتمالا بسیار بیشتر است.
قریشی از ترس اینکه خانواده‌اش هم بدتر از پلیس او را بزنند، تا یک ماه نه خانواده‌اش را دید و نه با آنها درباره اتفاقی که در دانشگاه برایش افتاده بود، حرفی زد. خانواده‌اش تلاش می‌کردند از رفتن او به تظاهرات جلوگیری کنند، ولی چند روز بعد او دوباره به خیابان بازگشت. قریشی می‌گوید: «ما ضرب‌المثلی داریم که می‌گوید ستم تو را برمی‌انگیزد، یعنی انگیزه مبارزه می‌دهد. در خانه با ستم مواجهیم، در خیابان، در دانشگاه، در محل کار، در وسایل نقلیه عمومی. همه اینها باعث شده زنان به خیابان بریزند و اعتراض کنند». عبدالرحمن که پنج بار بازداشت شده و هربار موفق شده فرار کند و به خیابان بازگردد، می‌گوید: «گرچه بشیر استعفا داد، ریشه‌های رژیم او هنوز پابرجاست. ما نظامی از آنِ خودمان می‌خواهیم».
منبع: سی‌ان‌ان