تویدنو : این روز ها در نوشته های بسیاری امر همکاری فرقه با حزب توده ایران ، حمایت همه جانبه حزب از حکومت ملی آذربایجان و… مغفول نگه داشته می شود . در پیام تبریک سال 1394 حزب توده ایران به فرقه دموکرات آذربایجان به گوشه هایی از این همکاری اشاره شده است . نویدنو ضمن شادباش 74 مین سالگرد حکومت ملی آذربایجان ، این پیام را جهت اطلاع خوانندگان منتشر می کند.
رفقای گرامی!
کمیته مرکزی حزب توده ایران هفتادمین سالگرد جنبش ۲۱ آذر را به شما تبریک می گوید. در چنین روزی خلق آذربایجان به رهبری رفیق پیشه وری و فرقه دمکرات آذربایجان به پیروزی بزرگی دست یافتند و برای اداره سرزمین خود اولین جکومت خود مختار را در ایران به وجود آوردند.
خلقهای کشور چند ملیتی ما ایران همچون سایر آزادی ها و حقوق دمکراتیک از حقوق ملی نیز محروم هستند. در برنامه حزب توده ایران حق تعیین سرنوشت خلق ها در چارچوب ایران همواره جای ویژه خود را دارد . در تاریخ هفتاد و چهار ساله حزبمان ، توده ای ها همواره مروج حق تعیین سرنوشت خلق ها بوده ، از آن دفاع نموده و به هنگام عمل در چنین حرکاتی شرکت کرده اند. بنابراین از همان آغاز جنبش ۲۱ آذر ، حزب توده ایران نه تنها در حرف بلکه در عمل و با تمام نیرو عمیقا از آن پشتیبانی نمود و این پشتیبانی ها به همکاری دو جانبه و کمک های متقابل انجامید.
در همان ابتدا ، سازمان ایالتی حزب توده ایران در آذربایجان به فرقه دمکرات آذربایجان ملحق گردید و تشکیلات فرقه را با دهها هزار کادر ورزیده و صادق به منافع خلق آذربایجان مجهز ساخت. در نتیجه همکاری مشترک ، جبهه آزادی با شرکت حزب توده ایران، فرقه دمکرات آذربایجان، حزب دمکرات کردستان، حزب ایران، حزب جنگل، حزب سوسیالیست، شورای متحده سندیکاها و اتحادیه های کارگران و زحمتکشان ایران و دهها شخصیت و روزنامۀ آزادیخواه تشکیل گردید . در مجلس چهاردهم ، نمایندگان توده ای با شجاعت از جنبش ۲۱ آذر پشتیبانی نموده و از اصلاحات حکومت ملی آذربایجان دفاع نمودند. در آستانۀ عملیات مسلحانه ، دهها افسر و کادر نظامی ورزیده و با تجربۀ توده ای به آذربایجان اعزام شدند. آنان هم در عملیات نظامی علیه دشمنان جنبش 21 آذر می جنگیدند و هم در آموزش نظامی فدائیان فرقه شرکت داشتند.
همکاری دوجانبه پس از سرکوب حکومت ملی ، هم در فعالیت مخفی و هم در سالهای مهاجرت ادامه یافت. این همکاریهای تنگاتنگ سرانجام به وحدت تشکیلاتی در کنفرانس وحدت در سال ۱۳۳۹(۱۹۶۰) منجر گردید و پس از آن این دو تشکیلات در چارچوب یک حزب واحد به مبارزۀ خود ادامه دادند.
جنبش ۲۱ آذر و حکومت ملی آذربایجان طی یک سال حیات خود چنان خدمات سترگی به خلق آذربایجان نمود که هیچگاه فراموش نخواهد گردید. در تاریخ میهنمان ، جنبش 21 آذر و دست آوردهای آن همچون تجربه ای درخشان فرا راه مبارزات دیگر خلقهای ایران قرار گرفته و از آن آموخته می شود. جنبش ۲۱ آذر با وفاداری به عهد و پیمان خود با خلق آذربایجان در راه منافع خلق می رزمد و به حیات خود ادامه می دهد.
حزب توده ایران خاطره شهدای قهرمان جنبش ۲۱ آذر و مبارزان خلق آذربایجان را گرامی داشته و این خاطره را زنده نگه می دارد .
زنده باد جنبش ملی و دمکراتیک ۲۱ آذر !
آذرماه ۱۳۹۴
به نقل از «نامه مردم»ُ شماره ۹۸۸، ۲۵ آذرماه ۱۳۹۴