گربه شد عابد و مسلمانا! موضع تجديدنظر و تسليم‏طلبانه ”راه‏توده“- پيك‏نت! ”انقلاب در انقلاب“ موضعى‏‏‏‏‏‏ سوسيال دموكرات!

image_pdfimage_print

مقاله شماره ١٣٨٩  /  ٩ (٢٤ ارديبهشت)  بخش نخست

واژه راهنما: تجديدنظرطلبى‏‏‏، تسليم‏طلبى‏‏‏، رفرميسم. شيوه نظاره‏گر ظاهربين در خدمت منافع سرمايه‏دارى‏‏‏. ماركسيسم، نفى‏‏‏درنفى‏‏‏ هگل و فويرباخ. منافع طبقاتى‏‏‏- اقتصادى‏‏‏ طبقه كارگر قطب‏نماى‏‏‏ مبارزه. موضع انقلابى‏‏‏‏‏‏ حزب توده ايران. فلسفه‏بافى‏‏‏ ژورناليستى‏‏‏. “راه‏توده”-پيك‏نت در خدمت سرمايه‏داران. محك تمايز سره از ناسره، دفاع از راه رشد با جهت‏گيرى‏‏‏ سوسياليستى‏‏ است‏.

در گذشته “راه توده”- پيك‏نتِ على‏‏‏‏‏‏ خدايى‏‏‏‏‏‏ مخالف طرح مسائل طبقاتى‏‏‏‏‏‏ توسط “توده‏اى‏‏‏‏‏ها” بود.

او كه تنها “آزادى‏‏‏‏‏‏” را آماج خيزش انقلابى‏‏‏‏‏‏ كنونى‏‏‏‏‏‏ در ايران اعلام مى‏‏‏‏‏‏كرد، طرح مساله‏هاى‏‏‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏‏‏ را براى‏‏‏‏‏‏ آن مضر مى‏‏‏‏‏‏دانست، زيرا گويا تاثيرى‏‏‏‏ مخرب‏‏ بر «وحدت مردم» داشته و «در بهترين حالت آب در هاون كوبيدن» از كار در مى‏‏‏‏‏‏آيد. اكنون هم او بر همين عقيده است. اما از سر بدبختى‏‏‏‏‏‏ «برخى‏‏‏‏‏‏ از خوانندگان “راه توده”» دست از سر “كچل” او (در مثل مناقشه نيست، او البته سرى‏‏‏‏‏‏ پرمو دارد!) برنمى‏‏‏‏‏‏دارند و مداوم پرسش مطرح مى‏‏‏‏‏‏سازند! براى‏‏‏‏‏‏ نمونه پرسيده‏اند: «جنبش سبز مردم ما چه ماهيتى‏‏‏‏‏‏ دارد؟ … اصلاح‏طلب بوديد و حالا انقلابى‏‏‏‏‏‏ شده‏ايد؟» (“انقلاب در انقلاب”، “راه توده” ٢٦٤، ٢٤ آوريل ٢٠١٠).

اينكه «اكنون هم او بر همين عقيده است»، به آن معنا نيست كه على‏‏‏‏ خدايى‏‏‏‏، همانطور كه ديرتر نشان داده خواهد شد، مخالف طرح مساله‏هاى‏‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏‏ در خدمت منافع سرمايه‏داران است! اصلاً و ابداً!

براى‏‏‏‏‏ اثبات اين واقعيت بايد به عمق درونمايه “تز”هاى‏‏‏‏‏ مطرح شده در نوشتار پيش گفته نگريست.

در نوشتار “انقلاب در انقلاب”، راه حلى‏‏‏‏‏‏ كه براى‏‏‏‏‏ دفاع از منافع سرمايه‏داران انتخاب مى‏‏‏‏‏‏شود، راه حلى‏‏‏‏‏‏ شناخته شده است. ماركس آن را شيوه “نظاره‏گر ظاهربين” مى‏‏‏‏‏‏نامد. زنده‏ياد احسان طبرى‏‏‏‏‏‏ اين شيوه را با بيان شيواى‏‏‏‏‏‏ «تماشاگرى‏‏‏‏‏‏ نظرى‏‏‏‏‏‏» مشخص مى‏‏‏‏‏‏سازد كه براى‏‏‏‏‏‏ تئوريزه كردن “ظاهرامر” و طرح “تز” برپايه آن، بيانى‏‏‏‏‏‏ دقيق‏ و مشخص است. اين شيوه در نوشتار پيش گفته به‏كار گرفته شده است. وظيفه سطور زير نشان دادن درونمايه  تئورى‏‏‏‏‏‏ و تزهاى‏‏‏‏‏‏ طرح شده در نوشتار «”انقلاب در انقلاب”، شايسته‏ترين نام براى‏‏‏‏‏‏ جنبش سبز» كه عنوان نوشتار پيش گفته “راه توده”- پيك نت است، مى‏‏‏‏‏‏باشد.

در زير همچنين نشان داده خواهد شد كه تزهاى‏‏‏‏‏‏ مطرح شده در “راه توده”- پيك نت اينجا و آنجا به شيوه بيان و مضمون انديشه انقلابى‏‏‏‏‏‏ ماركسيستى‏‏‏‏‏‏- توده‏اى‏‏‏‏‏‏ دستبردى‏‏‏‏‏‏ زده‏اند، اما كوچكترين ارتباط ماهوى‏‏‏‏‏‏ با تحليل ماركسيستى‏‏‏‏‏‏- توده‏اى‏‏‏‏‏‏ ندارند. اسلوب كار، همانطور كه گفته شد، تئوريزه كردن “ظاهر امر”، ظاهر پديده و استخراج “تز” از آن است. اين يكى‏‏‏‏‏‏ از شيوه‏هاى‏‏‏‏‏‏ معمول در شيوه “ژورناليستى‏‏‏‏‏‏” بورژوايى‏‏‏‏‏‏ است كه على‏‏‏‏‏‏ خدايى‏‏‏‏‏‏ آن را خوب آموخته است و هميشه تكرار مى‏‏‏‏‏‏كرد: بايد «يك قاشق از حقيقت را در سطلى‏‏‏‏‏‏ از آب ريخت» و آن را به خدمت گرفت. اين در حالى‏‏‏‏‏‏ است كه طبرى‏‏‏‏‏‏ هشدار مى‏‏‏‏‏‏دهد كه ظاهر پديده را نبايد با ماهيت پديده يكى‏‏‏‏‏‏ دانست!

از ديدگاه تئوريك تعميم نظرى‏‏‏‏‏ از “خاص” مجاز و ممكن است. اين “خاص” در پديده نمى‏‏‏‏‏تواند “خاصى‏‏‏‏‏” دلبخواهى‏‏‏‏‏ و اراده‏گرايانه باشد، بلكه بايد آن “حلقه اساسى‏‏‏‏‏” (ماركس) و “ياخته”اى‏‏‏‏‏ (لنين) باشد (نگاه شود به http://www.tudeh-iha.com/?p=1152&lang=fa و http://www.tudeh-iha.com/?p=1174&lang=fa ) كه «قوانين درونى‏‏‏‏ ايجاد‏ شدن پديده» (ا ط) را بيان مى‏‏‏‏‏كند و نشان مى‏‏‏‏‏دهد. ديرتر نشان داده خواهد شد كه شيوه “ژورناليستى‏‏‏‏‏” تعميم، به تئورى‏‏‏‏‏ ماركسيستى‏‏‏‏‏- توده‏اى‏‏‏‏‏ در اين‏باره پايبند نيست!

يك نكته را بايد در آغاز برجسته ساخت! نويسنده نوشتار، على‏‏‏‏‏‏ خدايى‏‏‏‏‏‏ نيست. شعور درك و توان تئوريك او براى‏‏‏‏‏‏ نگارش چنين نوشتارى‏‏‏‏‏‏ قد نمى‏‏‏‏‏‏دهد. لذا نگارنده مايل است بپذيرد كه فرد نويسنده نوشتار با حسن نيت در جستجوى‏‏‏‏‏‏ پاسخى‏‏‏‏‏‏ مبتنى‏‏‏‏‏‏ بر منطق ماركسيستى‏‏‏‏‏‏- توده‏اى‏‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏‏ پرسش‏هاى‏‏‏‏‏‏ مطرح شده مى‏‏‏‏‏‏باشد. هدف، پلميك با او نيست، اگر هم اينجا و آنجا چنين لحنى‏‏‏‏‏‏ خود را تحميل بكند. بكار بردن اين لحن، بايد اذعان داشت، اما بى‏‏‏‏‏‏هدف نيست. هدف آن انداختن زلزله به تن و جان توده‏اى‏‏‏‏‏‏هاست. ديگرانى‏‏‏‏‏‏ كه در “راه توده” (و يا در امكان‏هاى‏‏‏‏‏ ديگر) مى‏‏‏‏‏‏نويسند، نمى‏‏‏‏‏‏توانند موضع فلسفى‏‏‏‏‏‏- تئوريك تجديد‏نظرطلبانه (ريورزيونيستى‏‏‏‏‏)‏ اتخاذ و از آن نتايج تسليم‏طلبانه (اپورتونيستى‏‏‏‏‏) استخراج كرده و سياست‏ رفرميستى‏‏‏‏‏‏- پوزيتيويستى‏‏‏‏‏ سوسيال دمكرات مبتنى‏‏‏‏ بر موضع اپورتونيستى‏‏‏‏ را سياستى‏‏‏‏ توده‏اى‏‏‏‏‏‏ قلمداد سازند، اما زمانى‏‏‏‏‏‏ كه پاسخ لب‏سوز دريافت مى‏‏‏‏‏‏كنند، گفتگو و بحث را قطع كنند، چنانچه در مورد دفاع از برنامه نوليبرال “خصوصى‏‏‏‏‏‏ و آزادسازى‏‏‏‏‏‏ اقتصادى‏‏‏‏‏‏” و مبارزه براى‏‏‏‏ راه رشد آينده كشور با جهت‏گيرى‏‏‏‏ سوسياليستى‏‏‏‏ انجام دادند!

نمى‏‏‏‏‏‏توان خود را مدافع حزب توده ايران دانست، اما نخواست در بحث و گفتگو براى‏‏‏‏‏‏ شفاف شدن موضع ماركسيستى‏‏‏‏‏‏- توده‏اى‏‏‏‏‏‏ شركت كرد. اين شيوه، شيوه‏اى‏‏‏‏‏‏ است كه در برنامه ارتجاع داخلى‏‏‏‏‏‏ و خارجى‏‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏‏ تداوم پراكندگى‏‏‏‏‏‏ در حزب توده ايران و جنبش توده‏اى‏‏‏‏‏‏ طراحى‏‏‏‏‏‏ شده است. از موضع “چپ انقلابى‏‏‏‏‏” و به عنوان توده‏اى‏‏ نمى‏‏‏‏‏‏توان‏‏‏‏ با آن موافق بود و بايد آن را افشا نمود!

ارتجاع بدون هر ترديدى‏‏‏‏ در برنامه خود براى‏ خنثى‏ سازى‏ جنبش توده‏اى‏،‏ خواستار براه افتادن انواع گروه‏ها است‏‏ كه خود را توده‏اى‏‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏‏دانند. وظيفه اين گروه‏ها انحراف نظر و عمل جنبش توده‏اى‏‏‏‏ به سوى‏‏‏‏ مساله‏هاى‏‏‏‏ جنبى‏‏‏‏‏‏ و نازا مى‏‏‏‏‏باشد. «بگذار صد گل بشكفد» و آنوقت به اين وضع ابديت ببخش، زيرا پراكندگى‏‏‏‏‏ چپ انقلابى‏‏‏‏‏ در خدمت منافع سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ است. اين شيوه “تقسيم كن و حكومت كن” است كه بايد آن را با تمام توان برملا ساخت و با آن به مبارزه‏اى‏‏‏‏‏‏ هوشمندانه و قاطعانه پرداخت، زيرا اين شيوه، موثرترين شيوه براى‏‏‏‏‏‏ «اشغال حزب توده ايران از درون» است كه زنده‏ياد جوانشير در مورد آن در “سيماى‏‏‏‏‏‏ مردمى‏‏‏‏‏‏ حزب توده ايران” هشدار مى‏‏‏‏‏‏دهد؟

نگارنده در اين زمينه در گفتگويى‏‏‏‏‏‏ تلفنى‏‏‏‏‏‏ با رفيق “محمد اميدوار”، دبير اول كميته مركزى‏‏‏‏‏ حزب توده ايران نيز نكاتى‏‏‏‏‏‏ را مطرح نموده‏ام كه به آن در نوشتارى‏‏‏‏‏‏ ديگر تحت عنوان “رزم يك‏پارچه عليه اشغال حزب توده ايران از درون!” پرداخته خواهد شد.

همانطور كه نشان داده خواهد شد، هدف نوشتار “انقلاب در انقلاب”، توضيح “سياست راه توده” است كه پس از سرقت آرشيو آن توسط على‏‏‏‏‏‏ خدايى‏‏‏‏‏‏ به سياست علنى‏‏‏‏‏‏ و رسمى‏‏‏‏‏‏ آن تبديل شده است. سياستى‏‏‏‏‏ تجديدنظر و تسليم‏طلبانه‏ در تائيد بخشى‏‏‏‏‏‏ از حاكميت سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏‏ در ايران. نبايد گول “يادمانده‏ها” و تقريباً “شهيد حزب شدن” على‏‏ خدايى‏‏ را در اين داستانسرايى‏‏هاى‏‏ او خورد.

نظريه‏پرداز در نوشتار “انقلاب در انقلاب”‌ زمينه ارزيابى‏‏‏‏‏‏ ماركسيستى‏‏‏‏‏‏- توده‏اى‏‏‏‏‏‏، ماترياليسم تاريخى‏‏‏‏‏‏ را ترك مى‏‏‏‏‏‏كند. يعنى‏‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏‏ تحليل و ارزيابى‏‏‏‏‏‏ خود از شرايط عينى‏‏‏‏‏‏ حاكم بر جامعه حركت نمى‏‏‏‏‏‏كند. به جاى‏‏‏‏‏‏ اين شيوه ماترياليست تاريخى‏‏‏‏‏‏، نظريه‏پرداز تحليل خود را از ذهنيت عنصر عمل‏كننده يا سوبيكت تاريخى‏‏‏‏‏‏ مورد نظر خود آغاز مى‏‏‏‏‏‏كند. موضع فلسفى‏‏‏‏‏‏- تئوريك رويرزيونيستى‏‏‏‏‏‏ نوشتار ريشه در اين عملكرد آن دارد.

البته مى‏‏‏‏‏‏توان در جامعه طبقاتى‏‏‏‏‏‏ صحنه نبرد اجتماعى‏‏‏‏‏‏ را از منظر برداشت اين يا آن لايه و طبقه اجتماعى‏‏‏‏‏‏ نيز مورد پژوهش قرار داد و حزب طبقه كارگر بايد اين توانايى‏‏‏‏‏‏ را هم داشته باشد. اما اينكه وظيفه انديشه ماركسيستى‏‏‏‏‏‏- توده‏اى‏‏‏‏ نخست طرح مساله از ديدگاه طبقه كارگر بايد باشد، تا از اين منظر موضع طبقاتى‏‏‏‏‏- اقتصادى‏‏‏‏‏ ديگر لايه‏ها را مورد ارزيابى‏‏‏‏‏‏ قرار داده و ازجمله به نتيجه‏گيرى‏‏‏‏‏‏ درباره نزديك‏ترين متحدان براى‏‏‏‏‏‏ طبقه كارگر نايل شود، امرى‏‏‏‏‏‏ طبيعى‏‏‏‏‏‏ و ضرورى‏‏‏‏‏‏ است. اما اين ضرورت از ديدگاه يافتن راه‏هاى‏‏‏‏‏‏ ممكن براى‏‏‏‏‏‏ تاثير بر روى‏‏‏‏‏‏ نيروهاى‏‏‏‏‏‏ ديگر و كوشش براى‏‏‏‏‏‏ تعميق نبرد اجتماعى‏‏‏‏‏‏ و سوق دادن آن به سوى‏‏‏‏‏‏ “راه رشد ترقى‏‏‏‏‏‏خواهانه و انقلابى‏‏‏‏‏‏” مطرح است. يعنى‏‏‏‏ ضرورتى‏‏‏‏ است براى‏‏‏‏ تثبيت خط‏مشى‏‏‏‏ سياسى‏‏‏‏- انقلابى‏‏‏‏‏ و دفاع از موضع طبقاتى‏‏‏‏‏- اقتصادى‏‏‏‏‏ طبقه كارگر.

در غيراين‏صورت، انديشه ماركسيستى‏‏‏‏‏‏- توده‏اى‏‏‏‏‏‏ تسليم “جو” پسيكولوژيك- سوسيولوژيك (روحى‏‏‏‏- جامعه‏شناختى‏)‏‏‏ بورژوايى‏ حاكم نزد لايه‏هاى‏‏‏‏‏‏ متفاوت مى‏‏‏‏‏‏شود و از اين گوشه به آن گوشه پرتاب مى‏‏‏‏‏‏گردد. نمونه چنين وضعى‏‏‏‏‏‏ استدلال “راه توده” است كه «چون برخى‏‏‏‏‏‏ از اصلاح‏طلبان موافق برنامه “خصوصى‏‏‏‏‏‏ و آزادسازى‏‏‏‏‏‏ اقتصادى‏‏‏‏‏‏” هستند، ما نيز بايد با آن‏ها هم‏صدا گشته و اجراى‏‏‏‏‏‏ اين سياست امپرياليستى‏‏‏‏‏‏ را مورد تائيد قرار دهيم!». موضع اپورتونيستى‏‏‏‏‏‏ و تسليم‏طلبانه طبقاتى‏‏‏‏‏- اقتصادى‏‏‏‏‏ “راه توده”- پيك نت در “انقلاب در انقلاب” در اين واقعيت ريشه دارد. موضعى‏‏ كه با سكوت آن درباره راه رشد آينده كشور مستدل مى‏‏‏‏گردد.

متاسفانه تقريبا كليت جنبش توده‏اى‏‏‏‏‏‏ با چنين وضعى‏‏‏‏‏‏ روبروست و هر بخشى‏‏‏‏‏‏ از آن تجديدنظر و تسليم‏طلبانه بدنبال يك لايه از “اپوزيسيون” روان است. “نامه مردم” دنبال سلطنت‏طلب‏ها، جمهورى‏‏‏‏‏‏خواه‏ها و … ، “راه توده” خجولانه در كنار “نامه مردم” و در تقابل با “نامه مردم” و درعين حال سنگ بخشى‏‏‏‏‏‏ از سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏‏ حاكم را به سينه زنان، به دنباله‏روى‏‏‏‏‏‏ اين بخش تبديل شده است و “عدالت” به خيال خود از «خرده‏بورژوازى‏‏‏‏‏‏ ضدامپرياليست» دفاع مى‏‏‏‏‏‏كند! وظيفه چپ انقلابى‏‏‏‏‏، وظيفه حزب توده ايران، حزب طبقه كارگر ايران اما دفاع قاطع، روشن، مستدل و انقلابى‏‏‏‏‏ از موضع طبقاتى‏‏‏‏‏- اقتصادى‏‏‏‏‏ طبقه كارگر است. تنها با چنين موضع روشن و قاطع به نظر لنين مى‏‏‏‏‏توان به “سازش”ها، ازجمله سازش‏هاى‏‏‏‏‏ موقتى‏‏‏‏‏، روزانه و موضعى‏‏‏‏‏ تن داد، بدون آنكه به دنباله‏روى‏‏‏‏‏ خط‏مشى‏‏‏‏ “متحد” تبديل شد!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *