1

بیانیۀ تشکیلات دموکراتیک زنان ایران: ۸ مارس روز همبستگی جهانی با مبارزات زنان فرخنده باد!

منتشر شده در – اسفند 17, 1397
۸ مارس (۱۷ اسفند) روز جهانی زن، روز تجدید عهد و همبستگی با مبارزات زنان، برای ساختن جهانی عاری از فقر، خشونت، تبعیض، بی عدالتی، و تخریب محیط زیست، بر همه زنان ایران مبارک باد. ۸ مارس فرخنده روزی که زنان در سراسر جهان، یک صدا با هم، ندای صلح و آزادی و عدالت جنسیتی و طبقاتی را به گوش جهانیان رسانده و خاطره شکوهمند جنبشی که توسط کلارا زتکین و دیگر فعالان جنبش کارگری و کمونیستی پی نهاده شد، را هر ساله در کشورهای خود و به اشکال مختلف گرامی می دارند.

بنا به اسناد تاریخی، کلارا زتکین مبارز برجسته و کمونیست نامدار آلمانی، در دومین کنفرانس جهانی زنان سوسیالیست در ۲۷ اوت ۱۹۱۰ در کپنهاگ با جدیت از پیشنهاد زنان سوسیالیست حمایت کرد و کنفرانس به پیشنهاد او و دیگر زنان سوسیالیست، به ویژه زنان حزب سوسیالیست آمریکا که در جنبش کارگری زنان آن کشور برای بدست اوردن حق رای زنان و بهبود وضع زندگی زنان کارگر (به ویژه پس از مبارزات خونین زنان کارگر نساجی آمریکا در سال۱۸۵۷ که در برخی منابع به آن اشاره شده است و مبارزات گسترده کارگری در این کشور در سال­های ۱۸۸۶ و ۱۸۸۷ میلادی) سرسختانه پیکار می کردند رای مثبت داد و در قطعنامه به طور روشن تصویب شد:

«زنان سوسیالیست در همه کشورها باید در توافق با سازمان های سیاسی و سندیکا های کارگران که با آگاهی و جانبداری طبقاتی فعالیت می کنند، هر سال در هر کشور، یک روز را به عنوان روز زنان، که در درجه نخست به تبلیغ برای حق رای زنان مساعدت کند، برگزار کنند. این در خواست باید در ارتباط با تمامی مسائل زنان و از دیدگاه سوسیالیستی تبیین شود. روز زنان باید جنبه جهانی داشته باشد و با دقت برنامه ریزی شود»

در سال ۱۹۱۱ روز جهانی زن در ۱۹ مارس در کشورهای دانمارک، آلمان، اتریش، مجارستان و سوئیس با شرکت مجموعا بیش از یک میلیون زن برگزار گردید. در وین ۳۰ هزار نفر و تنها در شهر برلین و حومه آن، ۴۲ جلسه زنان با بیش از ۴۵ هزار شرکت کننده برگزار شد. بنا به اسناد تاریخی در دوسلدورف هزاران زن دست به یک تظاهرات خیابانی زدند، چیزی که در آن زمان تازگی داشت. به این ترتیب این روز تاریخی، که دنیای کهنه و واپسگرای نگاه به زن – نه به عنوان انسانی با حقوق برابر بلکه به مثابه کالا- را به چالش می طلبد، در تاریخ مبارزاتی زنان با خطوطی زرین حک شد.

در سال ۱۹۱۷ تظاهرات زنان کارگر ، دهقان و تهی­دست در پتروگراد علیه گرسنگی و جنگ و تزاریسم و برای نان، صلح و آزادی بود. ۸ مارس ۱۹۱۷ پیش درآمدی برای سقوط تزاریسم و استقرار اولین کشور شوراها شد. در کنفرانس زنان انترناسیونال سوم کمونیستی، در سال ۱۹۲۱ در مسکو ، روز ۸ مارس به عنوان روز جهانی زن بتصویب رسید. کنفرانس، زنان سراسر دنیا را به گسترش مبارزه علیه نظم موجود و برای تحقق خواسته‌هایشان فرا خواند.

در آلمان اعتراض ‌های زنان که در برنامه‌ ها و مراسم روز جهانی زن ابراز می ‌شد، علاوه بر حق رای، علیه نابرابری در دستمزد، علیه سود دهی بیشتر و بیکاری روز افزون و برای صلح بود. برنامه های روز زن در سال های ۱۹۳۱ و ۱۹۳۲ درونمایه ای بر ضد جنگ و فاشیسم داشتند.

بنا به پیشنهاد فدراسیون دموکراتیک جهانی زنان ، سازمان ملل متحد سال ۱۹۷۵ را سال جهانی زن و دهه (۱۹۸۵ – ۱۹۷۵) را دهه “برنامه عمل جهانی” برای مبارزه علیه نابرابری، جلب همه زنان به‌ حیات اجتماعی و حفظ صلح اعلام کرد. در ۱۶ دسامبر ۱۹۷۷، مجمع عمومی سازمان ملل متحد از تمام کشورهای جهان خواست تا شرایط لازم را جهت رفع تبعیض بین زن ومرد و برابری اجتماعی و حقوقی را بین آن ها فراهم سازند.

برگزاری ۸ مارس در ایران

اولین جشن ۸ مارس در ایران توسط انجمن های اولیه زنان – که متاثر از حزب کمونیست ایران بودند- در سال ۱۹۲۲ در رشت و بعدها در بندر انزلی و دیگر شهرهای ایران توسط پیشگامان جنبش زنان ایران و در نشست ‌های کوچک آنان گرامی داشته شد.پس از بنیان‌ گذاری حزب توده ایران و نیز فعالیت پر ثمر اعضا و هواداران تشکیلات دمکراتیک زنان ایران با رهبری و مسئولیت زنده یاد مریم فیروز ، به ویژه در دوران‌ های کوتاه علنی چه در سال ‌های پیش از کودتا و یا در بهار کوتاه آزادی بعد از پیروزی انقلاب مردمی ۱۳۵۷، این روز هر چه با شکوهتر و با تظاهرات بزرگ خیابانی جشن گرفته می بیانیِتظاهرات خیابانی شرکت داشتند).

تشکیلات دمکراتیک زنان ایران، که در سال ۱۳۲۱ تاسیس شد، تاثیری کیفی بر سازماندهی مبارزات صنفی و سیاسی زنان و بالا بردن سطح آگاهی جنسیتی در درون جامعه برجای گذاشت. یکی از برنامه ‌های مبارزاتی تشکیلات زنان در آن سال ها، در کنار بهبود وضعیت زنان کارگر و زحمتکش، مبارزه برای بدست آوردن حق رای زنان بود. هر چند لایحه ای که فراکسیون حزب توده ایران، در سال ۱۳۲۲ به مجلس ارائه داد، با وجود همه تلاش‌ های اعضا و هواداران سازمان زنان ایران و پخش شب‌ نامه‌ها و گرفتن امضا از شخصیت ‌های برجسته کشور، در مجلس شورای ملی رای نیاورد. اما در نتیجه تلاش ‌های گستره و پیگیر تشکیلات دمکراتیک زنان و روشنگری در درون جامعه، سبب شد که رژیم ستم‌ شاهی در سال ۱۳۴۱ و با وجود مخالفت روحانیت ارتجاعی، به این خواست دیرین زنان ایران تمکین و به اصلاح قانون انتخابات گردن نهد.

اولین ۸ مارس باشکوه که هزاران زن و مرد در تهران و شهرستان ‌ها در آن شرکت داشتند، جشن های ۸ مارس سال ۵۷ پس از انقلاب مردمی ایران بود که نیروهای مترقی، سازمان‌ ها، و گروه‌ های مختلف زنان به پیشواز آن رفته و آن را با شکوه هرچه تمامتر برگزار کردند. بنا به گزارش ‌های آن زمان تنها در خیابان‌ های تهران حدود یک میلیون زن از گروه ‌ها و سازمان‌ های مختلف ۸ مارس را جشن گرفتند. در سال ۵۸ نیز هزاران نفر از اعضا و هواداران تشکیلات دمکراتیک زنان ایران در تهران و شهرستان‌ ها این روز فرخنده را در مجامع عمومی گرامی داشتند. به این ترتیب ۸ مارس بار دیگر با نیروی انقلاب به خیابان ‌ها باز گشت.

خمینی و روحانیت ارتجاعی نشسته بر امواج انقلاب، هراسان از نیروی عظیم زنان-که برای پیروزی انقلاب پا به میدان نهاده بودند- از همان ابتدا تلاش کردند تا این نیروی عظیم را مهار و دوباره به خانه ها باز گردانند. تحمیل حجاب اجباری و پاکسازی هزاران نفر از زنان شاغل به بهانه های مختلف از جمله به علت چپ بودن و یا نداشتن حجاب در کنار لغو دستاوردهای مبارزاتی آنان مانند لغو برخی از مواد قوانین مدنی که به نفع زنان تصحیح شده بود و مشروط کردن رعایت حقوق زنان به «موازین اسلامی» در قانون اساسی تازه تدوین شده، تعیین روزی دیگر به عنوان روز زن و … اولین اقدامات روحانیت ارتجاعی بود که سودای مصادره انقلاب و برپایی حاکمیت قرون وسطایی ولایت فقیهی را در سر می پروراند. جنگ تحمیلی نیز به این روند کمک شایانی کرد.

به این ترتیب ۸ مارس در برهه ‌ای بسیار کوتاه یعنی تا سال ۵۹ در سطحی بزرگ و در مکان ‌های عمومی برگزار شد. پس از تشدید سرکوب نیروهای سیاسی و شرکت کننده در انقلاب که از سال ۶۰ شروع شده بود و سرکوب و دستگیری اعضا و هواداران تشکیلات دمکراتیک زنان و سایر سازمان های مترقی در سال ۶۱ ، برگزاری جشن های ۸ مارس زنان مترقی، به خانه ها و محفل های خصوصی راه یافت اما هیچ ‌گاه این روز و آرمان های حق طلبانه آن به فراموشی سپرده نشد.

در سال های پس از سرکوب خونین دهه ۶۰، به ویژه بعد از جنبش ۲ خرداد ۷۶ که در نتیجه مبارزات توده‌ها اندک گشایشی در فضای سیاسی شکل گرفته بود، برگزاری ۸ مارس که تا آن زمان عمدتا در محفل های خصوصی جشن گرفته می ‌شد بنا به قول نوشین احمدی خراسانی «کم کم با اتصال این محفل ها به هم، نقطه اشتراک آن ها برگزاری ۸ مارس» تعیین شد. در طی این سال‌ها ۸ مارس با شرکت صدها نفر در خانهٴ کتاب، خانه هنرمندان، پارک لاله و پارک دانشجو، دانشگاه‌ها و مدارس عالی… جشن گرفته شد. به علاوه هم‌اندیشی‌ها و هم‌گرایی‌ها و کارزار‌های متعدد پا گرفت که به بردن آگاهی جنسیتی در جامعه ایران یاری فراوان رسانید.

پس از کودتای انتخاباتی سال ۱۳۸۸ولی فقیه و سرکوب جنبش مردمی، از جمله سرکوب فعالان زن، در دستور کار رژیم قرار گرفت و بار دیگر تهاجم به حقوق زنان در عرصه ‌های گوناگون آغاز شد. بسیاری از فعالان زن و کنشگران مدنی و اجتماعی راهی زندان‌ ها شدند و یا به مهاجرت اجباری روی آوردند.

موج سرکوب فعالان مدنی و زنان و تشدید جو امنیتی در دولت حسن روحانی، این کارگزار و مهره امنیتی نظام، نه تنها کمتر نشد بلکه با توهم پراکنی و دادن وعده‌ های توخالی در رابطه با «حقوق شهروندی» و بهبود وضعیت زنان و سایر مطالبات مردمی، با تشدید فشار به کنشگران زن و دیگر فعالان مدنی و دانشجویی به حاکم شدن بیشتر فضای امنیتی در جامعه یاری رساند. در عین حال با ادامه سیاست ‌های ضد مردمی اقتصادی در کنار سیاست های تبعیض آمیز جنسیتی و به خانه راندن زنان، به افزایش روزافزون نرخ بیکاری و گسترش فقر و دیگر ناهنجاری‌ های اجتماعی در میان آنان دامن زد. به علاوه اجرای سیاست افزایش جمعیت نظام (ولی فقیه) تحت نام «طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده» که بیشترین قربانیان خود را از میان اقشار زنان محروم شهری و روستایی می گیرد، با عدم دسترسی زنان به خدمات بهداشت باروری در دستور کار دولت روحانی قرار گرفت و به اجرا در آمد.

در تمام این سال ها و به ویژه پس از کودتای انتخاباتی ۱۳۸۸ ولی فقیه، سرکوب فعالان زن با فراز و نشیب فراوان هم چنان ادامه داشته و رژیم ولایت فقیه مانع هر گونه تغییر ولو اندک به نفع زنان شده است. آخرین نمونه آن، پس از رد لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان، رد لایحه بسیار تعدیل شده تامین امنیت زنان و ممنوعیت ازدواج کودکان است که سال‌ ها است در مجلس ایران خاک می خورد.

اما مبارزه زنان ایران به رغم همه سرکوب ‌ها و همه تلاش ‌های رژیم قرون وسطایی برای به خانه راندن و عدم تشکل یابی آنان، به پیکار خود در اشکال مختلف ادامه می دهند. زنان مبارز و پیشرو می‌ دانند که مبارزه در شرایط فعلی که فقر اقتصادی و تحریم‌های ناشی از سیاست‌های ضد مردمی رژیم- علاوه بر تبعیض و نابرابری – مشکلات فراوانی را به زنان محروم و اقشار متوسط جامعه تحمیل کرده است، در نتیجه اولویت دادن به کار در بین زنان طبقات محروم جامعه و تشکل یابی آنان، با تمام دشواری‌ها و پیدا کردن تاکتیک‌های مناسب در این رابطه، اهمیت ویژه دارد

زیرا که ارتجاع زن ستیز همیشه از آگاهی، تشکل یابی و مبارزه سازمان یافته زنان در هراس بوده و تجربه این سال ها نیز بخوبی این امر را نشان می دهد.

امروزه زنان کارگر و محروم کشور همراه با معلمان، پرستاران، زنان خانه دار، کارمندان، بازنشستگان و مالباختگانی که زیر بار فشار اقتصادی و تورم افسار گسیخته کمر خم کرده و به اعتراضات سیاسی و اقتصادی در خیابان ها روی آورده اند. آن ها نمونه های روشن شرکت فعال زنان در مبارزات ضد استبدادی کنونی در میهن ما هستند که پیکار آنان پایه‌های لرزان رژیم زن ستیز ولایت فقیه را به لرزه درآورده و می‌رود تا طومار رژیم استبدادی را در هم پیچد. تجربهٔ بیش از یک قرن پیکار پرشور زنان میهن ما نشان داده است که حضور پرتوان زنان در صفوف جنبش خلق و پیوند آن با سایر جنبش های مردمی است که راه پیروزی را هموار و در عین حال تنها با تحقق تغییرات بنیادی است که دستیابی به خواسته های برابرخواهانه و رفع ستم جنسیتی و محو هر گونه خشونت علیه زنان امکان پذیر می شود.

تشکیلات دموکراتیک زنان ایران ۱۷ اسفندماه ۱۳۹۷

سایت حزب تودۀ ایران