دوران تحولات تدريجى‏‏‏‏‏- اصلاحى‏‏‏‏‏ در ايران پايان يافته است! ژرفش تضاد در نظام حاكم به «جبهه سياسى‏‏‏‏‏» و احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏ نياز است

image_pdfimage_print

مقاله ١٣٨٨ / ٢٤ (دوم مرداد)

١- اصلاحات اجتماعى‏‏‏‏‏ به معناى‏‏‏‏‏ چشم‏پوشى‏‏‏‏‏ مسالمت‏آميز و قانونمند طبقات و لايه‏هاى‏‏‏‏‏ حاكم در جامعه است از منافع و مواضع در اختيار خود به سود طبقات و لايه‏هاى‏‏‏‏‏ زير سلطه، بدون آنكه ساختار اقتصادى‏‏‏‏‏- اجتماعى‏‏‏‏‏ در جامعه تغييرى‏‏‏‏‏ كيفى‏‏‏‏‏ و زيربنايى‏‏‏‏‏ بيابد.

تجربه ٨ ساله رياست جمهورى‏‏‏‏‏ محمد خاتمى‏‏‏‏‏ نشان داد كه سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ حاكم بر ايران به طور ذهنى‏‏‏‏‏ نه مايل به عقب‏ نشينى‏‏‏‏‏ مسالمت‏آميز و قانونى‏‏‏‏ در برابر خواست وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ مردم در ايران براى‏‏‏‏‏ دستيابى‏‏‏‏‏ به منافع و حقوق قانونى‏‏‏‏‏ خود است و نه به طور عينى‏‏‏‏‏ قادر به چنين عقب‏نشينى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏باشد.

حاكميت سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ تشخيص داده‏است كه هر گام به عقب، مى‏‏‏‏‏تواند با خطر سرريز بهمن  و طوفان انقلابى‏‏‏‏‏ مردم همراه باشد. اقدامات غيرقانونى‏‏‏‏‏ در جريان انتخابات دوره دهم رياست جمهورى‏‏‏‏‏ در ايران در خرداد ١٣٨٨ و حوادث جنايتكارانه پس از آن نيز در تائيد تجربه دوران “اصلاحات” بوده و يك‏بار ديگر مصمم بودن حاكميت در خدمت نظام سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ را در حفظ مواضع خود نشان مى‏‏‏‏‏دهد.

شكل عتيقه‏اى‏‏‏‏ “خداشاهى‏‏‏‏” حاكميت نظام سرمايه‏دارى‏‏‏‏ تحت عنوان “ولايت فقيه” كه شكل حاكميت دوران قبيله‏اى‏‏‏‏ جوامع بشرى‏‏‏‏ است، با سرشت انقلاب بهمن در تضاد مى‏‏‏‏باشد. خواست حذف آن در سال ١٣٥٨ توسط حزب توده ايران از اين‏رو كماكان مطرح و به خواست روز خيزش انقلابى‏‏‏‏ وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏ مردم ميهن تبديل شده است.

تشخيص و درك عينيت پايان دوران تحولات تدريجى‏‏‏‏ در ايران از طرف لايه‏هاى‏‏‏‏‏ وسيع مردم از اهميت بزرگى‏‏‏‏‏ برخودار است. اين شناخت امكان يافتن اشكال و سازماندهى‏‏‏‏‏ ضرور مبارزات را بوجود مى‏‏‏‏‏آورد. اشكال و سازماندهى‏‏‏‏‏ خالى‏‏‏‏‏ از هر محدوديت و “تابو”، در عين حال واقع‏بينانه، محتاطانه و همچنين جسور و تهاجمى‏‏‏‏‏ در برابر سركوب و يورش سلطه‏گران.

٢- ورود ميرحسين موسوى‏‏‏‏‏ به عرصه انتخابات رياست جمهورى‏‏‏‏‏ نشان ژرفش تضاد در نظام سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ حاكم بر كشور است. به خدمت گرفتن اين تضاد توسط مردم زير سلطه استبداد، مجاز و ضرورى‏‏‏ است. بايد هر فرد و نيروى‏‏‏‏‏ “متحد”، از موقتى‏‏‏‏‏ترين، گذرا و ناپايدارترين را نيز جلب كرد. حفظ آماج اصلى‏‏‏‏‏ جنبش شرط يگانه پيروزى‏‏‏‏‏ است.

رشد انفجارى‏‏‏‏ جنبش مقاومت مردم با به خدمت گرفتن عنصر تضاد در لايه‏هاى‏‏‏‏ حاكميت سرمايه‏دارى‏‏‏‏، تظاهر عمده‏ترين تضاد روز ميان وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏ مردم با حاكميت نظام سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ است. تضادى‏‏‏‏‏ كه ريشه در سركوب خفقان‏آميز و استبدادى‏‏‏‏‏ آزادى‏‏‏‏‏ها و حقوق اقتصادى‏‏‏‏- اجتماعى‏‏‏‏ قانونى‏‏‏‏‏ مردم از طرف حاكميت نظام سرمايه‏دارى‏‏‏ از يك سو و خواست برخوردارى‏‏‏‏‏ وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏ از حقوق قانونى‏‏‏‏ اقتصادى‏‏‏ و اجتماعى‏‏‏ خود از سوى‏‏‏‏‏ ديگر دارد.

سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ جهانى‏‏‏‏‏ و نيروهاى‏‏‏‏‏ راست اپوزيسيون خارجى‏‏‏‏‏ و داخلى‏‏‏‏‏ نيز مى‏‏‏‏‏كوشند با سوار شدن بر جنبش مردم، تضاد عمده بين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏ و حاكميت را تنها به مقوله “آزادى‏‏‏‏‏” محدود سازند و “اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد” در جامعه را از محتواى‏‏‏‏‏ عدالت‏خواهانه آن تهى‏‏‏‏‏ سازند. در حالى‏‏‏‏‏ كه فشار اقتصادى‏‏‏‏‏، گرانى‏‏‏‏‏، بيكارى‏‏‏‏‏ و… هستى‏‏‏‏‏ وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏ را مورد تهديد جدى‏‏‏‏‏ قرار داده است و با اجراى‏‏‏‏‏ نسخه امپرياليستى‏‏‏‏‏ “خصوصى‏‏‏‏‏ و آزادسازى‏‏‏‏‏ اقتصادى‏‏‏‏‏” به دست همين حاكميت سركوبگر در كليت خود، گرايش مردمى‏‏‏‏‏ و ضدسرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ انقلاب بهمن برباد داده مى‏‏‏‏‏شود، نيروهاى‏‏‏ پيش گفته مى‏‏‏كوشند تنها ساختار عتيقه‏اى‏‏‏‏ خداشاهى‏‏‏‏ و مذهبى‏‏‏‏‏ استبداد و نه سرشت سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ آن مورد انتقاد و افشا قرار گيرد.

درك ارزيابى‏‏‏‏‏ فوق از شرايط حاكم بر ايران از اين رو نمى‏‏‏‏‏تواند‏ سهل باشد، زيرا در آن بغرنجى‏‏‏‏‏ ويژه‏اى‏‏‏‏‏ نهفته است. اين بغرنجى‏‏‏‏‏ نهفته در مبارزات اجتماعى‏‏‏‏‏ در دوران كنونى‏‏‏‏‏ در ايران كه درك سرشت مبارزات جارى‏‏‏‏‏ را دشوار مى‏‏‏‏‏سازد، در ارتباط قرار دارد با تقابل و تضادهاى‏‏‏‏‏ درونى‏‏‏‏‏ حاكميت يكدست شده سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ در ايران در ارتباط با دو مقوله “آزادى‏‏‏‏‏” و “عدالت اجتماعى‏‏‏‏‏”.

بخشى‏‏‏‏‏ از حاكميت سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏كوشد با اقدامات بى‏‏‏‏‏محتوا، ازجمله بخشش‏هاى‏‏‏‏‏ خيريه‏گونه ميان لايه‏هاى‏‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏، در درون جنبش آزاديخواهانه وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ مردم تفرقه و پراكندگى‏‏‏‏‏ ايجاد سازد. اين شيوه كه به ابزار سلطه استبدادى‏‏‏‏‏ اين بخش از سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ حاكم تبديل شده است، بنا به سرشت ناپيگير و دورغين آن، راه به جاى‏‏‏‏‏ نخواهد برد.

بغرنجى‏‏‏‏‏ پيش‏گفته در اين امر بروز مى‏‏‏‏‏كند كه به نظر مى‏‏‏‏‏رسد، كه گويا حاكميت سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ در درون خود با تضادى‏‏‏‏‏ آشتى‏‏‏‏‏ناپذير روبروست. تضادى‏‏‏‏‏ كه توسط برخى‏‏‏‏‏ از گروه‏ها در حاكميت به عنوان تضادى‏‏‏‏‏ عنوان مى‏‏‏‏‏شود كه گويا حل آن، سرشت نظام را به سود برقرارى‏‏‏‏‏ يك نظام مردمى‏‏‏‏‏ و ملى‏‏‏‏‏ تغيير مى‏‏‏دهد. اين در حالى‏‏‏‏‏ است كه پيروزى‏‏‏‏‏ هر جناح در حاكميت سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏، به معناى‏‏‏‏‏ تداوم غارتگرانه و رآنت‏خوارانه نظام حاكم سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ خواهد بود. هر دو جناح خواستار “حل و فصل” مسائل ميان خود و امپرياليسم در جهت تثبيت حاكميت خود هستند. اجراى‏‏‏‏‏ برنامه امپرياليستى‏‏‏‏‏ “خصوصى‏‏‏‏‏ و آزادسازى‏‏‏‏‏ اقتصادى‏‏‏‏‏” برنامه هر دو جناح در دستيابى‏‏‏ به اين هدف مى‏‏‏‏‏باشد.

تضاد بروز كرده ميان لايه‏هاى‏‏‏‏‏ حاكميت در جريان مبارزات تبليغاتى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ انتخابات دهمين دوره رياست جمهورى‏‏‏‏‏ و به ويژه در جريان وقايع جنايتكارانه پس از آن، به “عمده‏ترين عرصه” مبارزه روز در جامعه تبديل شده است، اما سرشتى‏‏‏‏‏ دارا نيست كه حل به تنهايى‏‏‏‏‏ آن را بتوان حل “اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد” در جامعه در دوران كنونى‏‏‏‏‏ ارزيابى‏‏‏‏‏ كرد.

اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد در دوران كنونى‏‏‏‏‏ در ايران، تضادى‏‏‏‏‏ است كه حل آن راه‏گشاى‏‏‏‏‏ رشد ترقى‏‏‏‏‏خواهانه جامعه مى‏‏‏‏‏باشد. “بازار آزاد” در دموكراتيك‏ترين شكل آن نيز به معناى‏‏‏‏‏ راه‏گشايى‏‏‏‏‏ رشد ترقى‏‏‏‏‏خواهانه جامعه امروز ايران نيست. عدالت اجتماعى‏‏‏ قربانى‏‏‏ و هزينه‏اى‏‏‏ است كه بايد زحمتكشان و محرومان تا لايه‏هاى‏‏‏ ميانى‏‏‏ جامعه براى‏‏‏ تداوم حاكميت “بازار آزاد” بپردازند.

اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد ميان حاكميت سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ در كليت آن از يك سو و زحمتكشان و آزادى‏‏‏‏‏خواهان و ميهن‏دوستان از سوى‏‏‏‏‏ ديگر داراى‏‏‏‏‏ درونمايه دوگانه‏اى‏‏‏‏‏ است:

اول- برقرارى‏‏‏‏‏ آزادى‏‏‏‏‏هاى‏‏‏‏‏ قانونى‏‏‏‏‏ آنطور كه در بخش “حقوق ملت”، به ويژه در اصل ٢٦ قانون اساسى‏‏‏ تصريح مى‏‏‏‏‏شود.

دوم- پايبندى‏‏‏‏‏ و عمل به اصل‏هاى‏‏‏‏‏ ٤٣ و ٤٤ قانون اساسى‏‏‏‏‏ كه زمينه و زيربناى‏‏‏‏‏ برقرارى‏‏‏‏‏ حقوق دموكراتيك مردم (حق كار، مسكن، تحصيل رايگان و…) و برپايى‏‏‏‏‏ يك اقتصاد ملى‏‏‏‏‏ دموكراتيك به سود وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏باشد. اقتصاد ملى‏‏‏‏‏ و دموكراتيكى‏‏‏‏‏ كه ضامن حفظ استقلال اقتصادى‏‏‏‏‏ و سياسى‏‏‏‏‏ ايران بوده و در خدمت به ثمر رساندن آماج‏هاى‏‏‏‏‏ مردمى‏‏‏- عدالت‏خواهانه‏‏ و ملى‏‏‏‏‏ انقلاب بهمن ٥٧ قرار داشته باشد. غارت رآنت‏خوارانه و مافيايى‏‏‏ حاكم شده بر بخش دولتى‏‏‏ اقتصاد كشور در دو دهه گذشته، در تضاد فاحش قرار دارد با سرشت و روح دموكراتيك اقتصاد ملى‏‏‏ تصريح شده در قانون اساسى‏‏‏ ج ا ايران.

موضع ميرحسين موسوى‏‏‏‏‏ در تكيه به «پتانسيال‏هاى‏‏‏‏‏ اصل‏هاى‏‏‏‏‏» فوق در قانون اساسى‏‏‏‏‏ برپايه ارزيابى‏‏‏ فوق، نياز به تدقيق دارد.

دو وجه و پيش‏شرط فوق‏‏ كه تحقق آن “آزادى‏‏‏‏‏ و عدالت اجتماعى‏‏‏‏‏” را به سود طبقات و لايه‏هاى‏‏‏‏‏ زير سلطه سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ حاكم تضمين مى‏‏‏‏‏كند، و ناشى‏‏‏‏‏ از سرشت مردمى‏‏‏‏‏ و ملى‏‏‏‏‏ انقلاب بهمن ٥٧ مى‏‏‏‏‏باشد، به طور تفكيك‏ ناپذير، محتواى‏‏‏‏‏ اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد دوران كنونى‏‏‏‏‏ را در ايران تشكيل مى‏‏‏‏‏دهد. تنها با برقرارى‏‏‏‏‏ اين دو پيش‏شرط، حق حاكميت مردم بر سرنوشت اقتصادى‏‏‏- اجتماعى‏‏‏ خود تضمين مى‏‏‏‏‏شود. در چنين صورتى‏‏‏‏‏ خلق‏هاى‏‏‏‏‏ ميهن ما ابزار دستيابى‏‏‏‏‏ به راه رشدى‏‏‏‏‏ ترقى‏‏‏‏‏‏خواهانه و آزاديخواهانه‏اى‏‏‏‏‏ را در اختيار خواهند داشت كه تضمين و تحكيم سرشت مردمى‏‏‏‏‏ و ملى‏‏‏‏‏ انقلاب بهمن ٥٧ را تشكيل داده و آن را ممكن مى‏‏‏‏سازد.

گروه‏بندى‏‏‏‏‏ها در حاكميت يكدست شده سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ در ايران و نمايندگان اصلى‏‏‏‏‏ آن‏ها (براى‏‏‏‏‏ تسهيل در بيان دو نام خامنه‏اى‏‏‏‏‏ و رفسنجانى‏‏‏‏‏ را در نظر گيريم) توانسته‏اند تضاد ميان خود را در انظار عمومى‏‏‏‏‏ و نزد مردم جايگزين اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد در جامعه سازند. آن‏ها قادر شده‏اند، تضاد ميان خود و كوشش براى‏‏‏‏‏ دستيابى‏‏‏‏‏ به وضع فرادست و يا حفظ موضع فرادستى‏‏‏‏‏ خود را در حاكميت به مردم، آنچنان بنمايانند كه گويا هدف تضاد ميان آن‏ها، تحكيم مواضع خود در حاكميت و دستيابى‏‏‏‏‏ به سهم بيش‏تر در حاكميت و از اين راه دستيابى‏‏‏‏‏ به منافع كلان‏تر براى‏‏‏‏ بخشى‏‏‏‏ از سرمايه‏داران در جامعه نبوده، بلكه با جابجايى‏‏‏‏‏ قدرت ميان آن‏ها، اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد حاكم برجامعه حل گشته و رشد مردمى‏‏‏‏‏ و ملى‏‏‏‏‏ جامعه تامين مى‏‏‏‏‏گردد.

گروهى‏‏‏‏‏ در تبليغات خود از آمادگى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ تامين برخى‏‏‏‏‏ از آزادى‏‏‏‏‏هاى‏‏‏‏‏ بورژوازى‏‏‏‏‏ سخن مى‏‏‏‏‏رانند، تامنافع خود را تضمين و تثبيت كنند. هر دو گروه “آزادى‏‏‏‏‏ بازار” را شرط تامين عدالت اجتماعى‏‏‏‏‏ قلمداد مى‏‏‏‏‏سازند. از اين طريق مى‏‏‏‏‏خواهند سرشت مردمى‏‏‏‏‏ انقلاب بهمن ٥٧ را بازپس گرفته و كماكان شرايط دستيابى‏‏‏‏‏ به منافع مافيايى‏‏‏‏‏ و رانت‏خوارانه سرمايه‏داران  را در نظام حفظ كنند.

سخنان محمود احمدى‏‏‏‏‏نژاد پس از اعلام رسمى‏‏‏‏‏ نتايج انتخابات، در عين بيان صريح و روشن ايستادگى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ حفظ قدرت دولتى‏‏‏‏‏ در دست جناح خود در برابر موضع گروه مقابل، آمادگى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ تن دادن به برخى‏‏‏‏‏ خواست‏هاى‏‏‏‏‏ لايه‏هاى‏‏‏‏‏ ديگر در حاكميت نيز مى‏‏‏‏‏باشد. كوشش آيت‏الله خامنه‏اى‏‏‏‏‏ در محدود ساختن تضادها در حاكميت به «اختلاف در درورن نظام» نيز همين هدف را دنبال مى‏‏‏‏‏كند. پذيرش برترى‏‏‏‏‏ در انتخابات كه به طور مفتضحانه دست و پا شده است، شرط پذيرش سهمى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ گروه ديگر در حاكميت اعلام مى‏‏‏‏‏شود.

اين مواضع در حال فروپاشى‏‏‏‏‏ است. خيزش آزاديخواهانه وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ مردم سرشت ظاهرى‏‏‏‏‏ اين تضاد را درك كرده است و راه انقلابى‏‏‏‏‏ خود را تا پيروزى‏‏‏‏‏ نهايى‏‏‏‏‏ خواهد پيمود.

اپوزيسيون راست و هاله “چپ” آن در خارج از كشور نيز با در پوشش نگه داشتن اختلافات ميان خود، به دفاع از مبارزات مردم در ايران شتافته است. دفاعى‏‏‏‏‏ كه بنا به سرشت اين اپوزيسون، تنها به مقوله “آزادى‏‏‏‏‏” محدود گشته است. اين نيروها مى‏‏‏‏‏كوشند سرشت طبقاتى‏‏‏‏‏ اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد حاكم بر جامعه در دوران كنونى‏‏‏‏‏ را نفى‏‏‏‏‏ كنند. كوششى‏‏‏‏‏ كه مصداق “انقلاب مخملى‏‏‏‏‏” را تداعى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏كند و به ابزار تبليغاتى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ حاكميت خفقان و سركوب در ايران تبديل شده است.

از اين جريان شناخته شده، بايد كوشش ميهن دوستانى‏‏‏‏‏ را در خارج از كشور جدا ساخت كه در بيان مواضع خود در رسانه‏هاى‏‏‏‏‏ دولت‏هاى‏‏‏‏‏ امپرياليستى‏‏‏‏‏ نيز از استقلال فكر برخوردار هستند و حفظ سرشت مردمى‏‏‏‏‏ و ملى‏‏‏‏‏ انقلاب بزرگ بهمن ٥٧ مردم ميهن ما را هدف خيزش انقلابى‏‏‏‏ وسيع‏ترين لايه‏هاى‏‏‏‏‏ مردم دانسته و از آن دفاع مى‏‏‏‏‏كنند.

٣- به «جبهه سياسى‏‏‏‏‏» همانقدر نياز است كه به حضور فعال احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏

الف- انديشه امپرياليستى‏‏‏‏‏ و تبليغات پسامدرن آن مى‏‏‏‏‏كوشد ماهيت طبقاتى‏‏‏‏‏ جامعه سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ را نفى‏‏‏‏‏ كرده و اين واقعيت انكار‏ناپذير  را در پس پرده ابهام «ساختارهاى‏‏‏‏‏ مدنى‏‏‏‏‏» پنهان سازد. از اين طريق سرشت استثمارگرانه “بازار آزاد” و “آزادى‏‏‏‏‏هاى‏‏‏‏‏ بورژوايى‏‏‏‏‏” در پرده نگه داشته مى‏‏‏‏‏شود.

علت ناتوانى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ برپايى‏‏‏‏‏ احزاب سياسى‏‏‏‏‏ در ايران در دو دهه گذشته توسط جريان‏هاى‏‏‏‏‏ مختلف، در اين واقعيت نهفته است كه احزاب تشكيل شده قادر نشدند منافع طبقاتى‏‏‏‏‏ لايه‏هاى‏‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏ مورد نظر خود را درك و تعريف و اعلام كرده و آن را به موضوع فعاليت خود تبديل سازند. نكته‏اى‏‏‏‏‏ كه متاسفانه در فعاليت حزب توده ايران نيز در اين دوران از مد نظر دور مانده و “كم” شده است. مورد استثنايى‏‏‏‏‏ را حزب موتلفه، يعنى‏‏‏‏‏ حزب سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ تجارى‏‏‏‏‏ ايران، تشكيل مى‏‏‏‏‏دهد كه توانست به خوبى‏‏‏‏‏ به اين وظيفه طبقاتى‏‏‏‏‏ خود عمل كند.

علت ناتوانى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ درك نكته فوق، ازجمله توسط رهبرى‏‏‏‏‏ حزب توده ايران پس از پلنوم هيجدهم به بعد، عدم شناخت اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد در جامعه توسط اين احزاب بوده است.

تنها با شناخت اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد در مرحله تاريخى‏‏‏‏‏ معين، گردان‏هاى‏‏‏‏‏ متشكل طبقاتى‏‏‏‏‏ قادر به درك تفاوت‏ها ميان خواست‏هاى‏‏‏‏‏ آنى‏‏‏‏‏ و آتى‏‏‏‏‏ لايه‏ها و طبقات مربوط به خود گشته و قادر به طرح مشخص خواست‏ها و ايجاد پيوند ضرورى‏ ميان‏‏‏‏ آن‏ها مى‏‏‏‏‏گردند. تنها در چنين شرايطى‏‏‏ آن‏ها مى‏‏‏توانند به طرح مشخص خواست‏هاى‏‏‏‏‏ آنى‏‏‏‏‏- دموكراتيك و همزمان خواست‏هاى‏‏‏‏‏ آتى‏‏‏‏‏- استراتژيك و دورنمايى‏‏‏‏‏ آن‏ها بپردازند.

تنها در چنين شرايطى‏‏‏‏‏، پيوند و ارتباط درونى‏‏‏‏‏ خواست‏هاى‏‏‏‏‏ آنى‏‏‏‏‏ و آتى‏‏‏‏‏ از ديدگاه‏هاى‏‏‏‏‏ متفاوت طبقاتى‏‏‏‏‏ در جامعه مطرح مى‏‏‏‏‏گردد، تفاوت مواضع لايه‏ها و طبقات، در كنار نقاط مشترك آن‏ها شناخته و درك مى‏‏‏‏‏گردد. در چنين شرايطى‏‏‏‏‏ است كه هر فرد متعلق به هر طبقه‏اى‏‏‏‏‏ قادر است دفاع از منافع خود را در مواضع احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏ بازشناسند و به آن‏ها بپيوندند.

در چنين شرايطى‏‏‏‏‏ است كه پيش شرط سازماندهى‏‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏‏ در جامعه ايجاد مى‏‏‏‏‏گردد. سرشت طبقاتى‏‏‏‏‏ جامعه قابل شناخت و درك  گشته و جلب نيروهاى‏‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏‏ مختلف به احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏ آن‏ها ممكن مى‏‏‏‏‏گردد.

با روشن شدن مرزهاى‏‏‏‏ منافع طبقاتى‏‏‏‏ لايه‏ها و طبقات متفاوت، پيش‏شرط ايجاد “جبهه”ها و اتحادهاى‏‏‏‏ سياسى‏‏‏‏ احزاب سياسى‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏، شخصيت‏هاى‏‏‏‏ مردم و ميهن‏دوست و لايه‏هاى‏‏‏‏ متفاوت مردم براى‏‏‏‏ تحقق بخشيدن به خواست‏هاى‏‏‏‏ معين بوجود مى‏‏‏‏آيد.

طرح تنها خواست‏هاى‏‏‏‏‏ آنى‏‏‏‏‏- دموكراتيك، انديشه‏اى‏‏‏‏‏ كه نظريه‏پردازان پسامدرن تبليغ و مى‏‏‏‏خواهند ضرورت آن را القا ‏كنند، مرزهاى‏‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏‏ را در جامعه مبهم كرده و از انظار مبارزان دور مى‏‏‏‏‏دارد. القاى‏‏‏‏ اين پندار كه عمده‏ترين عرصه مبارزه، يعنى‏‏‏‏ مبارزه براى‏‏‏‏ برقرارى‏‏‏‏ آزادى‏‏‏‏ها در دوران كنونى‏‏‏‏ در ايران، همان مبارزه براى‏‏‏‏ “اصلى‏‏‏‏ترين تضاد” در جامعه است، تنها يك  اشتباه نظرى‏‏‏‏ نيست، بلكه با پيامدهاى‏‏‏‏ عملى‏‏‏‏ سنگين‏ترى‏‏‏‏ نيز همراه است. القاى‏‏‏ اين پندار، موجب مى‏‏‏شود كه‏ مرزها و اختلاف‏هاى‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏ در جامعه مبهم باقى‏‏‏‏ بماند. نيازهاى‏‏‏‏ اقتصادى‏‏‏‏ طبقه كارگر و ديگر زحمتكشان متبلور نگردد. كوشش انديشه پسامدرن در ايجاد اين ابهام، كوششى‏‏‏‏‏ است براى‏‏‏‏‏ نفى‏‏‏‏‏ ضرورت وجود و فعاليت احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏ و طرح روشن و صريح خواست‏هاى‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏ لايه‏ها و طبقات مختلف در جامعه طبقاتى‏‏‏. القاى‏‏‏ پندار فوق توسط انديشه پسامدرن، ضرورت قناعت تنهـا به فعاليت “سازمان‏هاى‏‏‏‏‏ مدنى‏‏‏‏‏” در جامعه را گويا به اثبات مى‏‏‏‏‏رساند.

با تبديل شدن “آزادى‏‏‏‏‏” به تنها آماج همه احزاب اجتماعى‏‏‏‏‏، كارگران و ديگر زحمتكشان علتى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ دفاع از حزب مدافع منافع طبقاتى‏‏‏‏‏ خود نمى‏‏‏‏‏يابند. مبارزات اجتماعى‏‏‏‏‏ به ملاتى‏‏‏‏‏ يكدست تبديل مى‏‏‏‏‏شود كه در آن سازمان‏هاى‏ “مدنى‏”‏‏‏‏ يك سان و با پرچمى‏‏‏‏ مشابه‏ و يا حداكثر با تفاوت‏هاى‏‏‏‏ جنسيتى‏‏‏‏، قومى‏‏‏‏ و مذهبى‏‏‏‏ قرار دارند. درونمايه‏‏ جنبش اجتماعى‏‏‏‏‏ مخدوش و “گم” گشته و دفاع از منافع طبقاتى‏‏‏‏‏ زحمتكشان و لايه‏هاى‏‏‏‏‏ زير سلطه نظام سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ از مد نظر دور مى‏‏‏‏‏گردد. نظريه پوزيتويستى‏‏‏‏ِ‏ پسامدرنيسم براى‏‏‏‏‏ دفاع از نظام سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏، جايگزين نظريه ماركسيستى‏‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏‏ بودن جوامع مى‏‏‏‏‏گردد.

امپرياليسم جهانى‏‏‏‏‏ نيز مى‏‏‏‏‏كوشد در آب گل‏آلوده شده، بزرگ‏ترين ماهى‏‏‏‏‏ها را به خود اختصاص دهد. پيشنهاد‏ها و “بسته”‏‏ تشويقى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ سپردن وظايف امنيتى‏‏‏‏‏ در منطقه به ج ا كه خانم كلينتون، وزير امور خارجه آمريكا اين روزها در نطقى‏‏‏‏‏ مطرح ساخت، با هزينه برباد رفتن استقلال اقتصادى‏‏‏‏‏ و به تبع آن سياسى‏‏‏‏‏ ايران همراه خواهد بود. در اين امر همانقدر ترديدى‏‏‏‏‏ روا نيست، كه در اين نكته ترديد نبايد داشت كه سياست ضدمردمى‏‏‏‏‏، سركوب و خفقان در كشور، در عين حال سياستى‏‏‏‏‏ ضدملى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏باشد. زيرا سياست ضدمردمى‏‏‏‏، در خدمت اهداف امپرياليستى‏‏‏‏ عمل مى‏‏‏كند. توجيه شعار “حقوق بشر” آمريكايى‏‏‏‏ در دستگاه‏هاى‏ تبليغاتى‏ امپرياليستى‏ كه مضمون آن برقرارى‏‏‏‏ “بازار آزاد”‏‏ است، نمونه‏وار مى‏‏‏باشد. ديالكتيك سرشت مردمى‏‏‏‏‏ و ملى‏‏‏‏‏ انقلاب بهمن ٥٧ از چنين درونمايه تئوريك- سياسى‏‏‏‏‏- تجربى‏‏‏‏‏ برخودار است.

به عبارت ديگر، محدود ساختن نظرى‏‏‏‏‏ و عملى‏‏‏‏‏ اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد در جامعه در دو دهه اخير در ايران به بخش مقوله “آزادى‏‏‏‏‏” (بخش دموكراتيك) و ايجاد جدايى‏‏‏‏‏ ميان “آزادى‏‏‏‏‏” و “عدالت اجتماعى‏‏‏‏‏”، به در ابهام قرار گرفتن وظيفه دورنمايى‏‏‏‏‏ در برابر طبقات اجتماعى‏‏‏‏‏ توسط احزاب سياسى‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏ آن‏ها (به جز حزب موتلفه، حزب سرمايه‏دارى‏‏‏‏ تجارى‏‏‏‏) انجاميد. سرنوشت ناموفق احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏ از اين طريق رقم خورد.

از ديدگاه حزب توده ايران، اين امر به بى‏‏‏‏‏توجهى‏‏‏‏‏ به وظيفه سوسياليستى‏‏‏‏‏ حزب طبقه كارگر انجاميد.

بى‏‏‏‏‏توجهى‏‏‏‏‏ به وجه و وظيفه سوسياليستى‏‏‏‏‏ در نظريات حزب توده ايران، حزب را براى‏‏‏‏‏ درك و بيان منافع طبقاتى‏‏‏‏‏ كارگران و ديگر زحمتكشان در ايران ناتوان ساخت. منافعى‏‏‏‏‏ كه مبارزه براى‏‏‏‏‏ تحقق آن‏ها، در جهت رشد دورنماى‏‏‏‏‏ جامعه قرار داشت.

منافع طبقه كارگر ايران كه قويا در حفظ دستاورد ملى‏‏‏‏‏ و ضد امپرياليستى‏‏‏‏‏ انقلاب بهمن با گرايش ضدسرمايه‏دارى‏‏‏‏ متمركز مى‏‏‏‏‏شد، كه شرط تحقق آن عملى‏‏‏‏‏ شدن اصل‏هاى‏‏‏‏‏ دموكراتيك ٤٣ و ٤٤ قانون اساسى‏‏‏‏‏ بود، درعين حال در خدمت حفظ منافع لايه‏هاى‏‏‏‏‏ خرده بورژوازى‏‏‏‏‏ و بورژوازى‏‏‏‏‏ ملى‏‏‏‏‏ نيز قرار داشت.

بى‏‏‏‏‏توجهى‏‏‏‏‏ به اين منافع و محدود ساختن دفاع از زحمتكشان تنها به دفاع به جا از خواست‏هاى‏‏‏‏‏ سنديكايى‏‏‏‏‏ و صنفى‏‏‏‏‏ مربوط به دستمزد، قراردادهاى‏‏‏‏‏ كار و …، مواضع حزب توده ايران را به عنوان حزب مدافع منافع طبقه كارگر به مثابه يك طبقه اجتماعى‏‏‏‏‏ در جامعه، كه از منافع كل جامعه دفاع مى‏‏‏‏‏كند، تضعيف نمود. حزب توده ايران به طور مداوم به زائيده‏اى‏‏‏‏‏ از جريان‏هايى‏‏‏‏‏ تبديل گرديد كه از يك سو خواستار آزادى‏‏‏‏‏هاى‏‏‏‏‏ بورژوازى‏‏‏‏‏ در جامعه بودند، اما از سوى‏‏‏‏‏ ديگر مدافع سرشت ضدسرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ و ملى‏‏‏‏‏ انقلاب بهمن نبودند. پيامد چنين وضعى‏‏‏‏‏ “گم” شدن عملى‏‏‏‏‏ وجه و جنبه مبارزه طبقاتى‏‏‏‏‏ در سياست حزب توده ايران در اين سال‏ها و محدود شدن آن تنها به مبارزه براى‏‏‏‏‏ بخشى‏‏‏‏‏ از خواست‏ها، البته بخش بسيار پراهميت دموكراسى‏‏‏‏‏ در جامعه شد. حزب توده ايران در طول زمان برجستگى‏‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏‏ خود را تضعيف نمود.

همين وضع را نزد ديگر جريان‏هاى‏‏‏‏‏ طبقاتى‏‏‏‏‏- ملى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏توان يافت. برخلاف حزب موتلفه كه با صراحت از منافع لايه‏هاى‏‏‏‏‏ سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ تجارى‏‏‏‏‏ ايران دفاع نمود، جريان‏هاى‏‏‏‏‏ مدافع منافع براى‏‏‏‏‏ مثال خرده‏بورژوازى‏‏‏‏‏ و يا منافع سرمايه‏داران ملى‏‏‏‏‏ نيز، در هيچ سندى‏‏‏‏‏ به توضيح و تعريف اين منافع نپرداختند و براى‏‏‏‏‏ دسترسى‏‏‏‏‏ به آن دست به اقدامى‏‏‏‏‏ نزدند. آماج اساسى‏‏‏‏‏ مبارزات اين جريان‏ها، براى‏‏‏‏‏ نمونه “ملى‏‏‏‏‏- مذهبى‏‏‏‏‏”ها نيز تنها به يك بخش از اصلى‏‏‏‏‏ترين تضاد جامعه، يعنى‏‏‏‏‏ بخش “آزادى‏‏‏‏‏”ها محدود ماند. اين جريان‏ها نيز به كناره مبارزات اجتماعى‏‏‏‏‏ رانده شدند.

از آنچه گفته شد، تنها يك نتيجه منطقى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏ احزاب سياسى‏‏‏- طبقاتى‏‏‏ متصور است و آن ضرورت تعريف و بيان منافع و اهداف طبقاتى‏‏‏‏‏ لايه‏ها و طبقاتى‏‏‏‏‏ است كه احزاب دفاع از آن‏ها را هدف خود اعلان داشته‏اند. از اين طريق احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏، يعنى‏‏‏‏‏ گردان‏هاى‏‏‏‏‏ متشكل طبقات اجتماعى‏‏‏‏‏ دوباره جاى‏‏‏‏‏ خود را در مبارزات اجتماعى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏يابند. از اين راه نادرستى‏‏‏‏‏ انديشه پسامدرن در غيرطبقاتى‏‏‏‏‏ اعلام داشتن جوامع به طور عملى‏‏‏‏ به اثبات رسانده مى‏‏‏‏‏شود.

تنها با پيوند ميان وظايف دموكراتيك-آنى‏‏‏‏‏ و وظايف دورنمايى‏‏‏‏‏- سيوسياليستى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏تواند حزب توده ايران نقش پيش‏قراولى‏‏‏‏‏ حزب طبقه كارگر ايران را بروز داده و مهر خود را به روند مبارزات اجتماعى‏‏‏‏‏ بزند. نبايد وظايف احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏ را در برابر وظايفى‏‏‏‏‏ قرار داد كه در دوران كنونى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏توانند و بايد در چارچوب يك “جبهه سياسى‏‏‏‏‏” با هر نامى‏‏‏‏‏، تحقق يابند.

ب- “جبهه سياسى‏‏‏‏‏”

“جبهه سياسى‏‏‏‏‏”، سازمان اجتماعى‏‏‏‏‏ براى‏‏‏‏‏ مبارزات روز لايه‏ها و طبقات متفاوت‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏ با منافع مشترك در جامعه است. برپايى‏‏‏‏‏ و مبارزه جبهه بدون وجود فعال احزاب سياسى‏‏‏‏‏- طبقاتى‏‏‏‏‏، بدون يافتن عمده‏ترين عرصه مبارزه و شعار روز توسط احزاب، جريانى‏‏‏‏‏ گذرا و ناپيگير‏‏ خواهد بود. ازاين‏رو نيز نيروهاى‏‏‏‏‏ وابسته به امپرياليسم مى‏‏‏‏‏كوشند نيرو و سازمان حامل جنبش‏هاى‏‏‏‏‏ اجتماعى‏‏‏‏‏ را تنها “جنبش‏هاى‏‏‏‏‏ مدنى‏‏‏‏‏” عنوان و القا كرده و از اين راه  دامنه و پيگيرى‏‏‏ مبارزات اجتماعى‏‏‏ را محدود سازند. تبليغات امپرياليستى‏‏‏‏‏ و عوامل آن‏ها مى‏‏‏‏‏توانند در چنين شرايطى‏‏‏‏‏ به راحتى‏‏‏‏‏ به تعيين شعارها براى‏ جنبش بپردازند و هدايت مبارزات را به چنگ آورند و اهداف امپرياليستى‏‏‏‏‏ را در جامعه تحقق بخشند.

سرشت “انقلابات مخملى‏‏‏‏‏” را شيوه مسالمت‏آميز و عملكرد آن‏ها تعيين نمى‏‏‏‏‏كند، بلكه درونمايه خواست‏هاى‏‏‏‏‏ آن‏ها سرشت اين “انقلابات” را تشكيل مى‏‏‏‏‏دهد. خواست برقرارى‏‏‏‏‏ مناسبات سرمايه‏دارى‏‏‏‏‏ “دموكراتيك” و “بازار آزاد”، اين درونمايه را تشكيل مى‏‏‏‏‏دهد. جنبش براى‏‏‏‏‏ برقرارى‏‏‏‏‏ “سوسياليسم قرن بيست و يكم” در ونزوئلا و در كشورهاى‏‏‏‏‏ ديگر آمريكاى‏‏‏‏‏ لاتين را امپرياليسم و نظريه‏پردازان و عوامل ايرانى‏‏‏‏‏ آن در رسانه‏هايى‏‏‏‏‏ از قبيل “صداى‏‏‏‏‏ آمريكا” و “بى‏‏‏‏‏بى‏‏‏‏‏سى‏‏‏‏‏”، بهيچ‏وجه “انقلابات مخملى‏‏‏‏‏” نمى‏‏‏‏‏دانند. حمله به دولت روسيه سفيد توسط همين عوامل و همچنين توسط آقاى‏‏‏‏‏ پوتين، از اين رو عملى‏‏‏‏‏ مى‏‏‏‏‏گردد كه اين دولت مايل نيست ثروت‏هاى‏‏‏‏‏ ملى‏‏‏‏‏ روسيه سفيد را با خصوصى‏‏‏‏‏سازى‏‏‏‏‏ به طعمه سرمايه مالى‏‏‏‏‏ و مافيايى‏‏‏‏ روسى‏‏‏‏‏ و ديگر كشورهاى‏‏‏‏‏ امپرياليستى‏‏‏‏‏ تبديل سازد.

در شرايط كنونى‏‏‏‏‏ يك “جبهه سياسى‏‏‏‏‏” در ايران مى‏‏‏‏‏تواند شعارهاى‏‏‏‏‏ روز و تاكتيكى‏‏‏‏‏ را تعيين و با استفاده از كليه امكانات براى‏‏‏‏‏ تحقق آن‏ها بكوشد. آزادى‏‏‏‏‏ بدون قيد و شرط زندانيان سياسى‏‏‏‏‏، تعقيب آمران و مجريان قتل‏ها، برقرارى‏‏‏‏‏ آزادى‏‏‏‏‏ بيان و اجتماعات مى‏‏‏‏‏تواند با خواست حذف نظارات استصوابى‏‏‏‏‏ شوراى‏‏‏‏‏ نگهبان و به ويژه حذف اصل عتيقه‏اى‏‏‏‏ ولايت فقيه از قانون اساسى‏‏‏‏ كه شكل خداشاهى‏‏‏‏ استبداد حاكميت سرمايه‏دارى‏‏‏‏ در ايران كنونى‏‏‏‏ است،‏ تعميق يابند.

One comment

  1. M.r.H

    با سلام و درود به شما و قدردانی از مقالات بسیار با ارزشتان . طبق معمول از این مطالب بهره‌مند شدم . متاًسفانه از سایت شما و راه توده که بگذریم سایر سایتهای توده ای همانطور که شما توصیف کردید از راه اصلی‌ و تاریخی‌ حزب خارج شده‌اند و این جای سرشکستگی است.

    موفق و پیروز باشید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *